CÁ NGỰA ĐEN
CÁ
NGỰA ĐEN
Hippocampus kuda
Bleeker, 1852
Hippocampus
guttulatus
Gunther, 1870
Hippocampus
kelloggi
Jordan & Snyder, 1901.
Họ: Cá chìa vôi Syngnathidae
Bộ: Cá gai Gasterosteiformes
Đặc
điểm nhận dạng:
Đặc
điểm hình thái chung giống như cá ngựa gai, nhưng thân hình lớn hơn. Gai ở góc
các vùng xương thân rất ngắn, đôi khi chỉ như những mấu nhỏ.
Đỉnh đầu có chùm
gai thấp, đầu gai không sắc nhọn. Số vòng xương 11+35 - 36. Thân màu nâu đen,
đầu và bên thân có nhiều chấm đen, đôi khi có cả một số chấm trắng nhỏ.
Vây
lưng có một vân màu đen chạy dọc. Vây ngực và vây hậu môn màu nhạt.
Sinh
học, sinh thái:
Mùa đẻ
tháng 4 - 5 và 9 - 12, sức sinh sản tuyệt đối từ 2451 - 27936 trứng/ cá thể cái.
Cá đực một năm tuổi dài 90mm đã chín muồi sinh dục có thể nhận trứng để ấp, mỗi
cá thể có thể nhận ấp 231 - 1405 trứng. Thời gian phát triển phôi là 11 - 12
ngày ở nhiệt độ nước 27 - 300C. Thức ăn là những động vật phù du còn
sống (Copepoda, tôm cám, Acetes, Artemia) (Trương Sĩ Kỳ, 1995). Sống ở vùng nước
trong ven bờ nơi có nhiều rong, cỏ biển và san hô, nhiệt độ nước 25 - 320C,
độ mặn 30 - 34%0.
Kích thước lớn
nhất đến 30cm, thường gặp 15 - 20cm.
Phân bố:
Trong nước:
Vịnh
Bắc Bộ, nam Trung Bộ (từ Đà Nẵng đến Bà Rịa - Vũng Tầu), Kiên Giang, Phú Quốc.
Thế giới: Nhật Bản,
Trung Quốc, Philippin, Niu Ghinê, Malaixia, Xingapo, Haoai, Ôxtrâylia, Ấn Độ
Dương.
Giá trị:
Có giá trị
khoa học, thẩm mỹ như các loài Cá ngựa khác, Theo số liệu điều tra thực địa từ Đà Nẵng đến Bình Thuận, Cá ngựa đen
chiếm 14,3%, sản lượng, đặc biệt trong vùng biển Nha Trang
chiếm tới 85,8%. Viện Hải dương học Nha Trang đã
tiến hành nuôi thí nghiệm loài này để nghiên cứu tập tính dinh dưỡng, nhưng kết
quả còn hạn chế.
Tình trạng:
Cá ngựa đen có
kích thước lớn, phân bố rộng từ Cù Lao Chàm đến Cam Ranh, tập trung nhiều nhất ở
vùng biển Nha Trang. Trước năm 1990, sản lượng khô khoảng 286kg/năm. Nhưng do bị
săn bắt rất mạnh nên từ sau 1990 nguồn lợi suy giảm rất lớn, số lượng giảm ít
nhất 20%/năm. Dự đoán số lượng toàn quần thể < 2500 cá thể trưởng thành. Đang
đứng trước nguy cơ cạn kiệt trong tuơng lai không xa.
Phân hạng:
EN A1d C1.
Biện pháp bảo vệ:
Đã được đưa vào
Sách Đỏ Việt Nam. Đề nghị cấm khai thác cá ngựa trong mùa sinh sản (tháng 4 - 5
và 9 - 12) và tổ chức nuôi cho đẻ nhân tạo bổ sung giống vào biển.
Tài liệu dẫn:
Sách đỏ Việt Nam - phần động vật – trang 31.
