RÙA HỘP TRÁN VÀNG MIỀN BẮC

Cuora galbinifrons (Bourret, 1939)

Họ: Rùa đầm Emydidae

Bộ: Rùa Testudinata

Đặc điểm nhận dạng:

Cỡ trung bình, chiều dài mai khoảng 280mm. Mai cao, gồ hẳn lên. Yếm gồm hai mảnh cử động được, nửa yếm phía trước có thể khép kín lại được khi đầu thụt vào trong mai. Hai tấm vảy hậu môn của yếm gắn liền làm một. Mai màu nâu hoặc màu hạt dẻ, chính giữa lưng có một vệt dài, mảnh, màu vàng. Ở Việt Nam có 3 loài Cuora sp. các nhà nghiên cứu đã dựa vào hình thái, vùng phân bố và di truyền và được công bố trên tạp chí Salamandra 59(4): 336 - 346 ngày 30 tháng 10 năm 2023 với những khác biệt như sau:

Rùa hộp trán vàng miền bắc - Cuora galbinifrons - Loài rùa này có đặc điểm nhận dạng giống hai loài rùa khác là Rùa hộp trán vàng miền bắc Cuora galbinifrons và Rùa hộp trán vàng miền nam Cuora picturata. Cả ba loài rùa đều có sự thay đổi về màu sắc sặc sỡ. Tuy nhiên Rùa hộp trán vàng miền bắc Cuora gabinifrons thì có yếm đen, còn Rùa hộp trán vàng miền nam Cuora picturata lại có mai ngắn và gồ cao hơn loài Rùa hộp trán vàng miền trung Cuora bourreti.

Rùa hộp trán vàng miền trung - Cuora bourreti - Loài rùa này có đặc điểm nhận dạng giống hai loài rùa khác là Rùa hộp trán vàng miền trung Cuora bourreti và Rùa hộp trán vàng miền bắc Cuora galbinifrons. Cả ba loài rùa đều có sự thay đổi về màu sắc sặc sỡ, nhưng Rùa hộp trán vàng miền bắc có yếm gần đen toàn bộ còn Rùa hộp trán vàng miền trung có mai thấp hơn, thuôn dài hơn và có rất nhiều đốm đen ở phía rìa mai.

Rùa hộp trán vàng miền nam - Cuora picturata - Loài rùa này có đặc điểm nhận dạng giống hai loài rùa khác là Rùa hộp trán vàng miền trung Cuora bourreti và Rùa hộp trán vàng miền nam Cuora picturata. Cả ba loài rùa đều có sự thay đổi về màu sắc sặc sỡ, nhưng Rùa hộp trán vàng miền bắc Cuora gabinifrons có yếm màu đen còn hai loài rùa kia mai màu vàng với chấm đen trên mỗi tấm yếm.

Sinh học, sinh thái:

Rùa sống ở những nơi ẩm ướt, có các bụi rậm trong rừng cây gỗ ở vùng trung du và vùng núi; ăn chủ yếu động vật (giun đất, cá, thịt) và cả thực vật (hoa quả, chuối). Nuôi trong khu vực cứu hộ động vật chúng thích ăn chuối chín và các loại rau. Rùa hộp trán vàng đẻ trứng vào tháng 6. Trước khi đẻ có tập tính bới đất để vùi trứng.

Phân bố:

Trong nước: Cả 3 loài có 3 vùng phân bố khác nhau từ Bắc vào Nam, từ Lào Cai, Vĩnh Phúc, Hoà Bình, Bắc Giang, Quảng Ninh, Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Kontum đến Ninh Thuận.

Thế giới: Lào, Trung Quốc ( Hải Nam)

Giá trị:

Có giá trị khoa học, thẩm mỹ giúp học sinh sinh viên tìm hiểu về tập tính sinh thái của loài này trong tự nhiên.

Tình trạng:

Số lượng đang bị giảm sút, ước tính > 20% do săn bắt triệt để. Một số nơi phân bố đã bị tuyệt diệt do săn bắn quá mức và sinh cảnh sống của chúng bị tàn phá. Số lượng suy giảm, ước tính > 50% do bị săn bắt triệt để.

Phân hạng: EN A1d +2d.

Biện pháp bảo vệ:

Nghiêm cấm săn bắt, buôn bán. Cần tổ chức nhân nuôi ở các khu bảo tồn nhằm nhân giống để thả vào môi trường tự nhiên và giữ lại nguồn gen

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam năm 2010 - phần động vật - trang 254.