TRÀ HOA VÀNG ĐÀI TO

Camellia megasepala Hung T.Chang & Tran Ninh, 1996

Họ: Chè Theaceae

Bộ:  Chè Theales

Đặc điểm nhận dạng: 

Cây gỗ nhỏ, cao 3 - 6 m, vỏ nhẵn. Cành non có lông màu trắng, đường kính 3 - 5 mm; cành già nhẵn, màu nâu nhạt. Lá to, dày, mặt trên nhẵn bóng, mặt dưới có lông màu trắng dày mịn; phiến lá có hình thuôn, bầu dục hay hình trứng ngược, xanh đậm ở mặt trên, xanh nhạt ở mặt dưới, dài 15 - 30 cm, rộng 8 - 14 cm;, mép có răng cưa nông; cuống dài 7 - 10 mm, có lông màu trắng dày, mịn; đáy lá hình tim, đỉnh lá có mũi nhọn, dài 8 - 11 mm; gân phụ 8 - 15 đôi, lõm ở mặt trên, lồi ở mặt dưới, gân phụ và gân chính có lông màu trắng mịn ở mặt dưới.

Hoa màu vàng, mọc đơn độc ở đầu cành hay nách lá, đường kính hoa khi nở 8 - 12 cm. Lá bắc, đài, cánh hoa có lông màu trắng ở mặt ngoài. Cuống hoa dài 3 - 5 mm, có lông màu trắng. Lá bắc 5, cao 1,5 - 2,5 cm, rộng 1 - 2 cm. Lá đài 5, kích thước 2,5 - 3,5 x 1,5 - 2,5 cm. Cánh hoa 10, có hình bầu dục đến hình trứng, cao 3 - 5,5 cm, rộng 2 - 4 cm. Bộ nhụy nhiều, cao 2,5 - 3,5 cm, có lông màu trắng, dính với nhau 2 - 4 mm ở gốc và dính với cánh hoa. Bộ nhụy gồm 3 lá noãn hợp với nhau tạo thành bầu 3 ô, có lông; 3 vòi nhụy rời nhau, có lông, dài 4 cm.

Quả hình cầu dẹp, có 3 khía, lá bắc và lá đài tồn tại; đường kính 3,5 - 4,5 cm, cao 2,5 - 3 cm. Quả 3 ô, mỗi ô 2 hạt. Hạt màu nâu, có hình bán cầu hay hình nêm, dài 10 - 13 mm.

Sinh học, sinh thái:

Mọc ở chân núi đá vôi, gần các suối nhỏ, nơi có độ ẩm cao. Mọc cùng với các loài dẻ xanh, trường kẹn, Lá han (Nàng hai), Cà lồ poilane,… Mùa hoa từ tháng 11 - 4 năm sau. Mùa quả từ tháng 3 - 7.

Phân bố:

Loài đặc hữu của miền Bắc Việt Nam. Mới gặp ở VQG Ba Bể và Khu bảo tồn Na Hang. Loài mọc rải rác dưới tán rừng thường xanh. Cây ưa bóng, ưa đất tốt, có mùn và thoát njước.

Công dụng:

Cây gỗ nhỏ, cứng, ít được dùng và có hoa đẹp, được trồng làm cảnh. Hạt cũng là nguồn chiết dầu.

Mô tả loài: Trịnh Ngọc Bon, Phùng Mỹ Trung, Phạm Văn Thế - WebAdmin.