THUẪN VÂN NAM

Scutellaria yunnanensis Lévl. 1911

Họ : Hoa môi Lamiaceae

Bộ : Hoa môi Lamiales

Đặc điểm nhận dạng:

Cỏ cao 25 - 50 cm. Thân vuông, thường màu hồng, có lông tơ và lông tuyến ở phần non. Lá hìng trứng - bầu dục, cỡ 4 - 9 x 1,5 - 4,5 cm, chóp lá nhọn, gốc tròn hay hình nêm, mép nguyên, lượn sóng hay có răng cưa thưa, cả hai mặt gần như nhẵn, mặt dưới màu hồng; gân bên 4 - 5 đôi; cuống lá dài 7 - 15 mm. Cụm hoa dạng chùm ở đỉnh cành hay ở nách lá phía đỉnh cành, dài 7 - 12 cm. Lá bắc hình trứng, dài bằng đài. Hoa có cuống dài 3 - 4 mm. Đài hình chuông, dài 2 - 3 mm, có lông tuyến ở phía ngoài, 2 môi bằng nhau; thuẫn dài hơn đài, rộng, đỉnh tròn, đính ở giữa ống đài. Tràng màu hồng, dài 18 - 25 mm, có lông tuyến ở phía ngoài, nhẵn ở bên trong, gốc ống tràng cong hướng lên, 2 môi: môi trên dạng mũ, xẻ nông ở đỉnh; môi dưới 3 thuỳ với thuỳ giữa lớn, đỉnh có khuyết. Nhị 4, hướng lên phía môi trên của tràng; chỉ nhị có lông. Bầu nhẵn, vòi nhuỵ xẻ 2 thuỳ không bằng nhau ở đỉnh. Quả hình trứng, cỡ 0,5 - 0,8 x 0,5 mm, màu nâu đậm, sần.

Sinh học, sinh thái:

Mùa hoa quả từ tháng 4 - 7. Tái sinh bằng hạt. Gặp nơi sáng và ẩm, ở độ cao trên 800 m.

Phân bố:

Trong nước: Lào Cai (Vườn quốc gia Hoàng Liên).

Nước ngoài: Trung Quốc.

Giá trị:

Cây được dùng làm thuốc chữa cảm, sốt, đau mắt có màng.

Tình trạng:

Loài hiếm, chỉ tồn tại ở một điểm. Khu phân bố bị thu hẹp. Số lượng cá thể trưởng thành bị suy giảm do tác động của con người.

Phân hạng: CR B1+2a,e.

Biện pháp bảo vệ:

Được khoanh vùng bảo vệ trong Vườn quốc gia Hoàng Liên (Lào Cai). Cần mở rộng điều tra về phân bố. Thu thập về trồng, bảo tồn tại các vườn thuốc và vườn thực vật.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2007 - phần thực vật - trang 246.