NGŨ VỊ HOA ĐỎ

Schisandra rubriflora (Franch.) Rehd. & Wils., 1913

Schisandra chinensis var. rubriflora Franch., 1886

Schisandra grandiflora auct., non Hook. f. & Thoms., (1872)

Họ: Ngũ vị Schisandraceae

Bộ: Hồi Illiciales

Đặc điểm nhận dạng:

Dây leo cao 2 - 3 m hay hơn; nhánh non không có lông. Lá cứng và dai như da, hình trứng hay trứng ngược đến thuôn, cỡ 7 - 14 x 2,5 - 5 cm, nhẵn ở cả 2 mặt, chóp và gốc lá đều nhọn; mép có răng cưa; gân bên 5 - 8 đôi; cuống lá dài 2,5 - 3,5 cm. Hoa đơn tính cùng gốc, mọc đơn độc ở nách lá; cuống hoa dài 2,5 - 5 cm, có các vảy nhỏ ở gốc. Hoa to, thơm, đường kính 2,5 cm, màu vàng nhạt hay màu hồng. Mảnh bao hoa 9 - 12; những chiếc ngoài nhỏ (dài 12 mm), hình bầu dục; những chiếc giữa hình mắt chim, đường kính 12 - 13 mm; những chiếc trong cùng hình mũi mác, ngắn và hẹp hơn. ở hoa đực nhị nhiều, hợp thành khối hình cầu; chỉ nhị khá rõ; bao phấn tách rời nhau, hướng bên. ở hoa cái các lá noãn dính liền nhau thành khối hình cầu hay hình trứng, thót nhỏ dần ở phía gốc; mỗi lá noãn chứa 2 noãn treo. Trục quả nạc dài 3 - 5 cm; phân quả chín màu đỏ sẫm.

Sinh học, sinh thái:

Mọc rải rác trong rừng, ở độ cao 900 - 1.600 m.

Phân bố:

Trong nước: Lai Châu (Phong Thổ), Lào Cai (Sapa), Hoà Bình (Mai Châu).

Nước ngoài: Trung Quốc.

Giá trị:

Quả và hạt làm thuốc bổ, có tác dụng cường dương, trị suy nhược.

Tình trạng:

Ở Việt Nam mới thấy ở 3 điểm: Phong Thổ, Sapa và Mai Châu. Nơi sống bị xâm hại do nạn chặt phá rừng. Cây bị khai thác quả để làm thuốc.

Phân hạng: EN B1+2c,e.

Biện pháp bảo vệ:

Không chặt phá những cây trưởng thành còn sót lại ở các điểm phân bố. Thu thập cây giống về trồng ở vườn thực vật và vườn thuốc.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2007 - phần thực vật - trang 335.