CÀ ỔI VỌNG PHU

Castanopsis ferox (Roxb.) Spach, 1842

Quercus ferox Roxb., 1832

Họ: Giẻ Fagaceae

Bộ: Giẻ Fagales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ trung bình đến to, thường xanh, cao 15 - 20 m. Lá hình trứng hẹp, hình bầu dục thuôn đến hình mũi mác, cỡ 9 - 16 x 3 - 4 cm, nhẵn ở mặt trên, có vảy nhỏ ở mặt dưới, chóp lá thành mũi ngắn, gốc lá hình nêm; mép nguyên hoặc phía ngọn hơi lượn sóng; gân bên 7 - 14 đôi, cong ở gần mép; cuống lá dài 1 - 1,5 cm. Cụm hoa đơn tính, dạng đuôi sóc, dài 10 - 15 cm. Gié đực thường phân nhánh dạng chuỳ; hoa đực có bao hoa hình chuông xẻ 6 thuỳ, có nhụy lép; nhị 12. Gié cái phân nhánh hoặc không. Hoa cái đơn độc trong mỗi tổng bao. Trục mang trái dài 14 - 15 cm. Đấu không cuống, hình cầu, đường kính (gồm cả gai) 2 - 2,5 cm, mặt ngoài đầy lông màu nâu và có gai phân nhánh, cứng, dài 5 - 8 mm; đấu thường chứa 1 hạch, khi chín tách thành các mảnh. Hạch (hạt) hình trứng đến gần hình cầu, đường kính 1 - 1,2 cm.

Sinh học, sinh thái:

Ra hoa tháng 5 - 6. Mọc rải rác trong rừng nhiệt đới thường xanh cây lá rộng nguyên sinh hay rừng thứ sinh.

Phân bố:

Trong nước: Nghệ An, Đà Nẵng (Hải Vân), Gia Lai (Mang Yang: Đắk Đoa), Lâm Đồng, Khánh Hoà (Vọng Phu).

Thế giới: Ấn Độ, Trung Quốc, Mianma, Lào.

Giá trị:

Gỗ cứng, dùng trong xây dựng, đóng tầu thuyền và đồ gia dụng.

Tình trạng:

Loài có khu phân bố chia cắt, các điểm cư trú ở Hải Vân (Đà Nẵng) và Vọng Phu (Kháng Hoà) đã bị tàn phá nặng nề. Bản thân loài cũng bị khai thác nhiều.

Phân hạng: VU A1c,d.

Biện pháp bảo vệ:

Không chặt đốn những cây trưởng thành còn sót lại ở các điểm phân bố trên.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2007 - phần thực vật - trang 199.