CÀ ỔI ĐÀI LOAN

Castanopsis formosana (Skan) Hayata, 1913

Quercus formosana Skan, 1891

Pasania formosana (Skan) Schottky, 1912

Lithocarpus formosana (Skan) Rehd. 1919

Họ: Giẻ Fagaceae

Bộ: Giẻ Fagales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ lớn, thường xanh, cao khoảng 25 m, đường kính 60 cm. Cành non lúc đầu có lông mịn, về sau nhẵn. Lá mỏng, hình trứng mũi mác hoặc hình trứng ngược, cỡ 7 - 12 x 3 - 4 cm, mặt dưới màu xanh xám và có lông mềm, chóp lá nhọn hay thành mũi ngắn, gốc lá tù đến hình nêm; mép khía răng cưa nhọn; gân bên 12 - 15 đôi, song song và tận mép; cuống lá dài 2 cm. Cụm hoa đơn tính, dạng đuôi sóc. Hoa đực chụm 3 ở trên trục; nhị 12. Hoa cái đơn độc trong mỗi tổng bao. Đấu có cuống ngắn, gần hình cầu hoặc hơi bị ép, đường kính 1,5 - 1,8 cm, mặt ngoài có gai phân nhánh, gai dài 5 - 6 mm; đấu thường chứa 1 hạch, khi chín tách thành nhiều mảnh. Hạch (hạt) gần hình cầu, có lông mềm.

Sinh học, sinh thái:

Ra hoa tháng 3 - 6, có quả tháng 9 - 10. Cây trung tính, thiên về ưa sáng, mọc rải rác trong rừng thường xanh cây lá rộng hoặc rừng mưa mùa nửa rụng lá, ở độ cao 300 - 600 m.

Phân bố:

Trong nước: Quảng Bình, Khánh Hoà (Nha Trang).

Nước ngoài: Trung Quốc, Đài Loan.

Giá trị:

Gỗ khá tốt, dùng trong xây dựng, đóng tầu thuyền, làm cầu, nông cụ và dụng cụ thể thao.

Tình trạng:

Loài có khu phân bố chia cắt, ở Việt Nam mới gặp ở 2 điểm: Quảng Bình và Khánh Hoà là những nơi đều có diện tích rừng bị thu hẹp do bị chặt phá. Loài đã bị khai thác nhiều.

Phân hạng: EN B1+2b,e.

Biện pháp bảo vệ:

Điều tra tìm loài này ở khu vực Phong Nha - Kẻ Bàng (Quảng Bình), nếu gặp nên bảo vệ những cây trưởng thành làm nguồn gieo giống.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam năm 2007 - phần thực vật - trang 200.