DẺ HẠNH NHÂN

Lithocarpus amygdalifolius (Skan) Hayata, 1917.

Quercus amygdalifolia Skan, 1891.

Pasania amygdalifolia (Skan) Schottky, 1912.

Lithocarpus amygdalifolia (Skan) Rehd. 1919.

Họ: Giẻ Fagaceae

Bộ: Giẻ Fagales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ lớn thường xanh, cao 20 - 30 m, đường kính trên 100 cm. Cành non lúc đầu có lông tơ. Lá dai như da, hình mũi mác, cỡ 10 - 14 x 2,5 - 4 cm, mặt trên láng, mặt dưới màu xanh xám và có vảy màu vàng nhạt, chóp lá nhọn, gốc lá hình nêm hơi lệch; mép nguyên; gân bên 8 - 10 đôi, cong ở gần mép; cuống lá dài 1,5 - 2 cm. Cụm hoa không phân nhánh, dài 5 - 8 cm, lưỡng tính. Hoa đực đơn độc hoặc thành bó 3 - 7 hoa, có bao hoa hình chuông xẻ 6 thuỳ, có nhụy lép; nhị 12, chỉ nhị khá rõ; bao phấn rất ngắn, đính lưng; trung đới không nhọn đầu. Hoa cái mọc đơn độc hoặc chum 3 - 7 hoa ở phía gốc của cụm hoa, có bao hoa khá phát triển, có 10 - 12 nhị lép thoái hoá hoặc đôi khi cũng có bao phấn; bầu 3 ô, mỗi ô chữa 2 noãn; vòi nhụy hình nón hay hình trụ xẻ 3; núm nhụy hình chấm nhỏ. Đấu có cuống rất ngắn, hình cầu, đường kính 2 cm, mặt ngoài có các vảy xếp thành 5 - 7 vòng đồng tâm; đấu cao gần bằng hạch. Hạch (hạt) hình cầu dẹt, đường kính 2 cm.

Sinh học và sinh thái:

Ra hoa tháng 5 - 6, có quả tháng 9 - 10. Cây ưa sáng và ẩm, mọc trong rừng nhiệt đới ẩm, dựa suối, trên đất nhiều đá, ở độ cao 800 m.

Phân bố:

Trong nước: Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng (Bà Nà).

Thế giới: Trung Quốc (Quảng Đông).

Giá trị:

Gỗ tốt, cứng và nặng, dùng trong xây dựng nhà cửa, đóng đồ gia dụng, làm nông cụ, làm cầu, đóng tầu thuyền.

Tình trạng:

Nơi cư trú ở nhiều điểm như Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị bị xâm hại do việc chặt phá rừng. Vì cây cho gỗ tốt nên đã bị khai thác nhiều.

Phân hạng: VU A1c,d.

Biện pháp bảo vệ:

Hạn chế khai thác; khoanh bảo vệ; nhân trồng thêm.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam năm 2007 - phần thực vật – trang 207.