TẾ TÂN PETELOT

Asarum petelotii O - C - Schmidt - Schmidt O - C, 1931

Họ Mộc hương Aristolochiaceae

Bộ: Mộc hương Aristolochiales

Đặc điểm nhận dạng:

Thân rễ nằm ngang, đường kính 4 - 5 mm - Thân đứng mang 2 lá, cuống lá dài 10 - 24 cm - Lá có phiến dạng hình trứng, trứng thuôn hay hình mác thuôn, 13 - 23 × 8 - 13 cm; mặt dưới có lông tơ dọc theo gân, mặt trên nhẵn; mép lá có lông cứng nhỏ; gốc lá có tai hay hình mác, thùy bên phân nhánh, 7 × 6 cm; chóp lá nhọn - Vãy chồi hình trứng mũi giáo, 2 × 1 cm; mép lá vảy có lông tơ dày - Cuống hoa mọc hướng thẳng lên, dài 3 - 5 cm; đài hoa màu tím hoặc tím nhạt; lá đài hợp lại thành ống hình trụ ở thành bầu và mở rộng dần, hơi hẹp ở vòng miệng; mặt ngoài nhẵn, mặt trong có sọc; thùy lá đài hình trứng, 2,5 × 2 cm, mặt ngoài có 5 đường vân chạy dọc không rõ, mặt trong với một nữa bề mặt màu đỏ tía, gần mép thùy màu vàng nhạt - Nhị 12, bao phấn dài 2 mm, trung đới hình lưỡi, vượt lên bao phấn - Nhụy 6, vòi nhụy rời; đỉnh vòi nhụy chẻ 2, hình chữ V - Bầu trung - Quả phát triển trong bao hoa tồn tại, màu đỏ tía -

Sinh học, sinh thái:

Mùa hoa tháng 4 - 5, quả tháng 6 - 8 - Hạt phát tán gần, nên thấy cây con xung quanh gốc cây mẹ - Thân rễ đôi khi cũng đẻ nhánh con, có thể lấy để trồng - Cây đặc biệt ưa ẩm, ưa bóng; thường mọc trên đất nhiều mùn dọc theo hành lang khe suối, sườn núi, chủ yếu ven hai bên đường mòn trong rừng, dưới tán rừng kín thường xanh ẩm, ở độ cao 1 - 000 m đến 1 - 600 m -

Phân bố:

Lào Cai (Sa Pa) và Vĩnh Phúc (Tam Đảo) - Còn có ở Trung Quốc (Vân Nam)

Mẫu nghiên cứu:

Lào Cai, NAT13054 (HN); Vĩnh Phúc, NAT12094 (HN); Petelot, 5009, 3891, 5036 (P).

Giá trị sử dụng:

Rễ và thân rễ của loài Tế tân petelot (Asarum petelotii) được dùng làm thuốc ho, chữa viêm họng, hoa ngâm rượu làm thuốc bổ.

Mô tả loài: Nguyễn Anh Tuấn – Viện sinh thái tài nguyên sinh vật Hà Nội -