RAU MÁC THON
Pontederia hastata
L., (1753)
Calcarunia
hastata
(L.) Raf., 1830
Carigola
hastata
(L.) Raf., 1837
Monochoria
hastata
(L.) Solms, 1883
Họ: Thài lài Commelinales
Bộ: Lục bình Pontederiaceae
Đặc
điểm nhận dạng:
Cây
thân thảo, thân đứng ngắn, rễ, củ ngầm dưới nước, sình lầy. Rễ chùm mọc từ thân
ngầm, màu trắng, mọc sâu trong bùn. Lá có cuống cao giúp vươn lên khỏi mặt
nước, dài 25 - 50cm. Phiến lá hình mác, dài 4 - 26cm, rộng 4,5 - 10cm, màu xanh
lục. Cụm hoa chùm ngắn, gần như nằm trên cuống lá, hoa dày, hoa màu lam, rộng
1,5cm; lá đài 3; cánh hoa 3, rời, giống như lá đài; nhị 5, màu vàng, 1 nhị to
màu tím; bầu 3 ô. Hoa màu xanh lam rất đẹp. Ra hoa quanh năm. Quả nang nhiều
hạt.
Sinh học,
sinh thái:
Cây
ngập nước mọc ở hầu khắp ven bờ các kênh, rạch đồng bằng sông Cửu Long và còn
được trồng để lấy rau làm thức ăn.
Phân
bố:
Trong nước:
Cây mọc tự nhiên ở Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, thành phố Hồ Chí Minh, Long
An và các tỉnh miền Tây Nam bộ và được trồng.
Nước ngoài:
Bangladesh, Borneo, Campuchia, Trung Nam Trung Quốc, Đông Nam Trung Quốc, Đông
Himalaya, Hải Nam, Ấn Độ, Jawa, Lào, Malaya, Myanmar, Nepal, New Guinea, Lãnh
thổ phía Bắc, Philippines, Sri Lanka, Sulawesi, Sumatera, Thái Lan
Công
dụng:
Thân lá
dùng làm thức ăn cho lợn. Ngọn và lá non dùng làm rau xào, nấu canh, có thể muối
dưa. Củ làm thuốc bổ dưỡng, thuốc cầm máu, chữa mụn nhọt. Rau mác có vị ngọt,
hơi đắng, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, tiêu thũng , lợi niệu. Ở
Việt Nam còn dùng cả cây sắc uống giải nhiệt, chữa cảm nắng. Củ làm thuốc bổ
dưỡng, thuốc cầm máu, chữa mụn nhọt. Cây rau mác chuyên dùng chữa sản hậu chóng
mặt, đau nhói trong tim, cũng dùng chữa bệnh lậu có sỏi, chữa ho, ho ra máu
nhưng uống nhiều thì có độc. Hoa làm sáng mắt, trừ chứng thấp, đinh độc, trĩ,
lậu. Lá dùng chữa thũng độc lâu ngày, trẻ em nổi đơn độc, mụt lở và hôi nách (giã
nát đắp vào).
Ở Ấn Ðộ, người ta
dùng rễ nhai chữa đau răng, vỏ cây ăn với đường trị hen, dùng dịch lá để chữa
mụn nhọt, và cây được dùng làm thuốc chữa bệnh tâm thần.
Mô tả loài:
Phùng
Mỹ Trung, Trần Hợp, Phạm Văn Thế - WebAdmin.
