RÂU MÈO

Orthosiphon spiralis (Lour.) Merr

Họ: Hoa môi Lamiaceae

Bộ: Hoa môi Lamiales

Mô tả:

Cỏ nhiều năm cao 40 - 100 cm. Thân vuông có thân ngắn ở phần non. Lá mọc đối hình trứng hay hình mũi mác, cỡ 3 - 7 x 2 - 4 cm, chóp lá nhọn , gốc tròn hay hình nêm, mép xẻ răng cưa, cả 2 mặt nhẵn hoặc mặt dưới có lông rải rác. Gân bên 4 - 5 đôi , cuống lá dài 1 - 4 cm. Cụm hoa dạng chùm ở đỉnh cành, dài 15 - 20 cm, gồm các vòng dãn cách, mỗi vòng thường 6 hoa.

Lá bắc hình trứng rộng, cỡ 3 - 3,5 x 2,5 - 3 mm. Đài hình chuông cỡ 5 - 6 x 2 - 2,5 mm, có lông tơ và điểm tuyến ở phí ngoài, đài quả đồng trưởng cỡ 8 - 10 x 4 - 5 mm, 2 môi. Môi trên 1 thùy hình trứng rộng, men xuống ống, môi dưới 4 thùy với 2 thùy dài và nhọn. Tràng màu trắng hay hồng, ống dài 15 - 18 mm, có lông ngắn ở phía ngoài, 2 môi. Môi trên 4 thùy dài bằng môi dưới.

Nhị 4, hướng xuống phía dưới, chỉ nhị tyhò dài gấp 2 lần chiều dài ống tràng. Bầu nhẵn vòi nhụy không xẻ thùy ở đỉnh. Đĩa mật có thùy trước cao bằng bầu và lớn hơn các thùy khác. Quả hình trứng, dài 1,2 - 1,5 mm, màu nâu đậm.

Sinh học và sinh thái:

Mùa ra hoa quả tháng 7 - 11. Trồng hay mọc hoang ở nơi sáng và ẩm.

Phân bố:

Lào Cai (Sapa), Hà Tây (Ba Vì), Hà Nội (Văn Điển), Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Lâm Đồng (Đà Lạt, Di Linh), Ninh Thuận (Phan Rang), Tây Ninh, bà Rịa - Vũng Tàu, Kiên Giang (Phú Quốc) và một số tỉnh khác. Còn có ở Ấn Độ, Mianma, Trung Quốc, Đài Loan, Lào, Campuchia, Thái Lan, Malaixia, Inđônêxia.

Giá trị sử dụng:

Cây được dùng làm thuốc chữa sỏi thận, viêm thận, tê thấp, lợi tiểu.

Tài liệu dẫn: Thực vật chí Việt Nam - Vũ Xuân Phương -  tập 2 - trang 82.