SẤU
SẤU
Dracontomelon mangiferum
(Blume) Blume, 1850
Dracontomelon dao
(Blanco) Merr. & Rolfe, 1908
Comeurya cumingiana
Baill., 1872
Dracontomelon brachyphyllum
Ridl., 1933
Poupartia mangifera
Blume, 1827
Họ:
Đào lộn hột Anacardiaceae
Bộ:
Cam Rutales
Đặc điểm nhận dạng:
Cây gỗ lớn, có
thể cao tới 35 m, đường kính 1 - 1,2 m. Gốc có bạnh lớn. Vỏ màu nâu xám, nứt
thành từng mảng, thịt vỏ màu nâu đỏ. Cành non có lông màu nâu, lá kép lông chim
lẻ, có 6 - 9 đôi lá chét mọc cách. Cuống chung dài 30 - 40 cm. Lá chét hình trái
xoan dài, đuôi tròn, đầu nhọn; nhưng lá ở gốc dài 5 - 7 cm, rộng 2 - 4 cm; nhưng
lá ở đỉnh dài 10 - 14 cm, rộng 3 - 4,5 cm. Cuống lá chét dài 3 - 4 mm. Gân bên 9
- 13 đôi, lưng lá hoặc nách gân lá phủ lông ngắn màu vàng nâu. Hoa tự ngắn hơn
lá, thường có lông, có lá bắc hình mũi mác và cũng có lông. Hoa nhỏ màu xanh
vàng nhạt. Cánh đài tù, phủ lông. Cánh tràng nhẵn, ở giai đoạn nụ tràng dài hơn
nhị. Nhị 10, chỉ nhị dài, bao phấn dính lưng, mở phía trong. Bầu 5, lá noãn hợp,
có lông ở phía dưới, quả hạch hình cầu, có những vết sần như gai, đường kính 1,5
- 2,5 cm, non màu xanh khi chín màu vàng, thịt quả không róc. Hạt cứng không
nhẵn, hóa gỗ.
Sinh học, sinh
thái:
Cây thường xanh,
mọc rải rác trong các rừng nguyên sinh và thứ sinh, ưa môi trường ẩm, ánh sáng
nhiều. Trong rừng nguyên thường gặp những cây rất lớn chiếm tầng cao của tán
rừng. Cây tái sinh tự nhiên bằng hạt. Ra hoa tháng 4 - 5 (sau khi thay lá). Quả
chín tháng 8 - 9
Phân bố:
Trong nước: Loài
này mọc hầu khắp ở các tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An, Hòa Bình, Ninh Bình, Thanh Hóa, Hà
Tây, Vĩnh Phú, Lạng Sơn và được trồng để lấy quả ăn, làm cây xanh đường phố ở
nhiều vùng khác nhau.
Nước ngoài:
Bangladesh, Quần đảo Bismarck, Borneo, Campuchia, Trung Quốc, Đông Himalaya,
Jawa, Lào, Đảo Sunda, Malaya, Maluku, Myanmar, New Guinea, Đảo Nicobar,
Philippines, Đảo Solomon, Sulawesi, Sumatra, Thái Lan.
Công dụng:
Gỗ tốt, màu nâu
nhạt, dẻo thớ mịn, vân đẹp. Tỷ trọng 0,549. Lực kéo ngang thớ 22Kg/ cm2,
lực kéo dọc thớ 370Kg/ cm2, oằn 896Kg/ cm2. Hệ số co rút
0,28 - 0,32. Gỗ không bị mối mọt, dùng trong xây dụng, đóng đồ dùng gia đình. Có
thể trồng làm cây bóng mát. Lá và quả dùng để nấu canh chua. Quả chín ngon, và
còn dùng làn thuốc chữa sâu răng và đau răng.
Tài liệu dẫn:
Cây gỗ kinh tế -
Trần Hợp, Nguyễn Bội Quỳnh - trang 28.
