KIM GIAO GIẢ

Nageia wallichiana (Presl) Kuntze, 1891

Podocarpus wallichiana C. Presl, 1844

Họ: Kim giao Podocarpaceae

Bộ: Kim giao Podocarpales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ to, thường xanh, cao đến 30 - 35 m, đường kính thân 1 - 1,2 m. Lá thường mọc đối chéo chữ thập, thưa, hình bầu dục hay hình bầu dục mác, đầu có mũi nhọn, gốc hình nên, cất da, khi trưởng thành dài 7 - 16 cm, rộng 1,5 - 5 cm, mang lỗ khí cả ở hai mặt trên và dưới, cuống lá vặn, dẹt, dài 5 - 10 mm. Cây khác gốc. Nón đực hình trụ, dài 8 - 21 mm, đơn độc hay chụm đến 7 cái trên một cuống chung. Nón cái đơn độc hay mọc chụm ở nách lá đế hạt nạc, dài 8 - 18 m, đường kính 4 - 5 mm. Hạt gần hình cầu, đường kính 1,7 - 2,8 cm, màu đỏ tím. Loài này khác với Kim giao Podocarpus fleuryi, chủ yếu bởi lá mang lỗ khí ở cả mặt trên, mặt dưới và cuống hạt nạc, không hóa gỗ.

Sinh học, sinh thái:

Mọc rất rải rác dưới tán rừng mưa nhiệt đới thường xanh mưa mùa ẩm, ở độ cao khoảng 50 - 1.500 m. Mùa ra nón hiện chưa xác định rõ rệt. Tái sinh bằng hạt.

Phân bố:

Trong nước: Hà Giang (Vị Xuyên), Ninh Bình (Cúc Phương), Nghệ An (Qùy Châu: Kẻ Bọn), Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Nam - Đà Nẵng (Tây nam Trà My), Quảng Ngãi (Đức Phổ: Sa Huỳnh, Kontum (Đắc Tô: núi Ngọc Guya), Gia Lai (Măng Yăng: Chư Tơ Mốc, Chư Pah, Gia Lu, Chư Prông; làng Goòng), Lâm Đồng (Di Linh: núi Braian), Ninh Thuận (Ninh Phước; Cà Ná), Bình Thuận (Tánh Linh: núi Ông), Kiên Giang (đảo Phú Quốc).

Nước ngoài: Trung Quốc, Ấn Độ, Mianma, Thái Lan, Lào, Campuchia, Malaysia, Indonesia, Philippin, New Ghine.

Giá trị:

Gỗ thớ thẳng, mịn, màu vàng nhạt, đẹp, làm đồ dùng trong nhà , đồ đạc trong phòng, nhạc cụ và làm đũa. Nhân hạt chứa 50 - 55 % dầu béo.

Tình trạng:

Sẽ nguy cấp. Loài phân bố rộng, nhưng số lượng cá thể ít, lại bị khai thác để lấy gỗ làm đũa bán trong nớc và xuất khẩu. Mức độ đe doạ: Bậc V.

Đề nghị biện pháp bảo vệ:

Cấm khai thác. Thử nghiệm đưa vào trồng làm cây cảnh và cây, lấy gỗ.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2007 - phần thực vật - trang 407.