MẠCH MÔN BẮC BỘ

Ophiopogon tonkinensis Rodr. 1928.

Họ: Tóc tiên Convallariaceae

Bộ: Măng tây Asparagales

Đặc điểm nhận dạng:

Cỏ nhiều năm, có thân rễ ngắn. Lá mọc tụm ở gốc; phiến lá hình mũi giáo, 15 - 20 x 3 - 4 cm; cuống lá dài 10 - 20 cm. Cụm hoa chùm, dài 15 - 25 cm, nhiều hoa, trong mỗi lá bắc có 2 - 4 hoa; lá bắc hình mũi giáo - trứng, dài 6 - 9 mm. Hoa nhỏ, màu tím nhạt, đều, lưỡng tính; cuống hoa có đốt ở giữa. Bao hoa 6 mảnh, dài 4 - 5 mm, phía dưới dính nhau ít, phía trên 6 thuỳ, xếp thành 2 vòng. Nhị 6, rời nhau, chỉ nhị dài 1mm, bao phấn dài 3 mm. Bầu trung, 3 ô, mỗi ô 2 no•n; vòi nhuỵ dạng sợi, dài 3 - 4 mm.

Sinh học và sinh thái:

Muà ra hoa tháng 8 - 9, quả tháng 10 - 3 (năm sau). Mọc nơi đất ẩm nhiều mùn, râm mát, dưới rừng, hốc cây, hốc đá, ven suối.

Phân bố:

Trong nước: Hà Giang (Đồng Văn), Lạng Sơn (Đồng Đăng), Thái Nguyên, Quảng Ninh, Hoà Bình.

Thế giới: Trung Quốc (Vân Nam).

Giá trị:

Nguồn gen hiếm, có giá trị bảo tồn.

Tình trạng:

Khu phân bố bị thu hẹp do nạn chặt phá rừng.

Phân hạng: VU B1 + 2b, c.

Biện pháp bảo vệ:

Loài đang được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá "hiếm" (Bậc R). Đề nghị đưa vào trồng để bảo vệ nguồn gen.