BƯỚM BẢN ĐỒ THƯỜNG
BƯỚM BẢN ĐỒ THƯỜNG
Cyrestis
themire Honrath, 1884
Papilio periander
Fabricius, 1787
Họ: Bướm giáp
Nymphalidae
Bộ: Cánh vẩy
Lepidoptera
Đặc điểm nhận dạng:
Đặc điểm giống: Cyrestis
là giống bướm có màu nền sáng (trắng, trắng vàng) với các đường vân mảnh sậm màu
trên cánh, phối hợp với gân cánh chạy gần như vuông góc tạo thành ô, khiến cho
chúng có tên là Cánh bản đồ (Map wing). Con đực và cái giống nhau. Việt Nam có
bốn loài giống Cyrestis, tất cả đều chủ yếu phân bố trong rừng.
Cyrestis themire và
Cyrestis cocles.
Cyrestis cocles có
hai dạng khác hẳn nhau, dạng earli và dạng cocles.
Hai loài này đều dễ nhận diện. Bướm cái của loài này rất khác nhau. Có hai dạng
màu sắc: bướm đực thường trắng và bướm cái có màu nâu non. Những mẫu tiêu bản
của dạng bướm mùa mưa có những vết tối màu hơn. Loài
Cyrestis thyodamas: tương
tự như loài C.nivea nhưng các đường ngang không chạy thẳng và dải sau đĩa
cánh ở mặt trên cánh sau mờ hơn và vùng có màu đất son ở vùng gốc cánh gần như
màu đen, có đường rất mảnh xanh thép chạy dọc theo phía trong của các mép cánh.
Thùy và đuôi cánh sau nhô ra dài và rất mềm mại. Sải cánh: 50 - 60mm.
Sinh học sinh thái:
Đặc điểm chung: Tất cả các
loài trong giống Cyrestis đều phổ biến trong rừng và xuất hiện nhiều theo
mùa. Thường gặp vào đầu mùa mưa. Bay thấp, cánh đập gắt, khó quan sát khi bay.
Chúng hay sà xuống mặt đất để hút chất khoáng, khi đậu thường xoè cánh. Khi cảm
thấy bị đe doạ chúng thường bay vào một cây bụi, đậu ngược ở mặt dưới lá cây.
Nếu người quan sát tiếp tục đến gần, nó lại bay nhanh ra xa và đậu ở tư thế
tương tự. Sâu của giống Cyrestis được nghi nhận ăn lá một số loài cây
trong Họ Dâu tằm Moraceae. Loài
Cyrestis thyodamas thích những nơi trống trải
(bờ suối và sông) và những con đường làng ở độ cao vừa và thấp. Chúng bay gần
mặt đất, đôi khi bướm đậu ở dưới mặt lá. Sâu non ăn lá cây Sung (họ Dâu tằm
Moraceae) Vòng đời của chúng
biến thái hoàn toàn như các loài bướm ngày khác.
Phân bố:
Phân bố rất rộng từ Đông
Afganistan đến Nam Trung Quốc và Nhật Bản, phía Nam qua Mianma và Thái Lan
đến Đông Dương, Sunderland và New Ghine. Gặp khắp nơi ở Việt Nam. Nhưng khá
hiếm. Phân bố ở mọi môi trường ở độ cao dưới 1.200m
Giá trị, tình trạng và biện
pháp bảo vệ:
Là một trong 4 loài bướm của
giống Cyrestis có cấu trúc cánh rất đặc biệt vì chúng có cánh rất mỏng và
mềm mại so với các loài trong Họ Bướm giáp Nymphalidae. Hoa văn trên cánh cũng
độc đáo. Do đó, tuy chúng không hiếm gặp nhưng rất có giá trị cho các bộ sưu tập
bướm cũng như trong đa dạng sinh học nói chung. Cũng có thể nhân nuôi loài này
vì đã biết thực vật làm thức ăn cho nó.
Mô tả loài: Vũ
Văn Liên - Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam, Phùng
Mỹ Trung - WebAdmin.