MÂN MÂY

Suregada multiflora (A.Juss.) Baill., 1858

Gelonium multiflorum A.Juss., 1824

Gelonium affine S.Moore, 1925

Gelonium fascuculatum Roxb., 1832

Suregada oxyphylla (Miq.) Kuntze, 1891

Suregada sumatrana (S.Moore) Croizat, 1942

Họ: Thầu dầu Euphorbiaceae

Bộ: Thầu dầu Euphorbiales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ trung bình cao 7 - 15 m. Thân thẳng, tròn, vỏ màu xám, thịt vỏ màu trắng vàng. Cành non hơi dẹt sau tròn, màu xám, có vệt sẹo do lá kèm rụng. Lá đơn, mọc cách, phiến lá dài 9 - 14 cm, rộng 3 - 6 cm, mép có răng cưa hình mác, đầu có mũi dài tù, gốc thuôn và kéo dài men theo cuống lá, mặt trên bóng nhẵn. Gân bên 5 - 8 đôi. Cuống lá dài 3 - 8mm, phía trên có cánh do mép lá kéo dài. Lá kèm dài 2mm, sớm rụng. Hoa đơn tính khác gốc. Cụm hoa mọc đối diện với lá, mang ít hoa, cuống chung dài 10 - 15mm, hoặc gần như không cuống. Hoa đực có 5 cánh đài gần tròn, phía lưng và mép có lông. Nhị 35 - 50 chiếc, chỉ nhị có tuyến. Hoa cái có 5 - 6 cánh đài giống như ở hoa đực. Bầu 3 ô, có lông, vòi ngắn, đầu chẻ ra 2 xoè ra; quả nang hình cầu, đường kính 2 cm, hơi nạc khi chín màu vàng. Hạt hình cầu.

Sinh học, sinh thái:

Cây mọc rải rác trong rừng mưa mủa nhiệt đới thứ sinh, là loài cây ưa sáng, mọc trên đất tốt, tầng đất dày, sâu và ẩm, tái sinh hạt tương đối tốt. Hoa tháng 3 - 5. Quả tháng 6 - 8.

Phân bố:

Trong nước: Từ Hà Giang, Tuyên Quang, Quảng Ninh, Hòa Bình, Hà Nam, Ninh Bình, Nghệ An, Hà Tĩnh vào đến Kom Tum, Gia Lai, Ninh Thuận, Bình Phước, Bình Dương, Tây Ninh, Đồng Nai, TP Hồ Chí Minh.

Nước ngoài: Bangladesh, Campuchia, Trung Quốc, Đông Himalaya, Hải Nam, Ấn Độ, Lào, Đảo Sunda, Malaya, Myanmar, Sulawesi, Sumatera, Thái Lan,

Công dụng:

Gỗ dùng làm cột, đóng các đồ dùng thông thường, làm trụ mỏ...

Tài liệu dẫn: Cây gỗ kinh tế - Trần Hợp, Nguyễn Bội Quỳnh - trang 239.