VẠNG TRỨNG

Endospermum chinense Benth., 1863

Họ: Thầu dầu Euphorbiaceae

Bộ: Thầu dầu Euphorbiales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ lớn, cao 35 m, thân thẳng, tròn. Vỏ màu vàng xám, có những vết vòng ngang quanh thân. Vỏ ngoài khô mủn, thịt vỏ trắng. Cành và cuống lá có phủ lông. Lá đơn, mọc cách, cuống lá dài bằng lá. Lá non hình tim dài 10 - 25 cm, màu xanh vàng, lá già nhỏ hơn, hình trứng gần tròn, về phía đuôi có tuyến hình mắt cua. Hoa đơn tính khác gốc, cụm hoa chùm. Hoa không có cánh tràng. Hoa đực thường tập trung ở nách lá bắc. Hoa cái mọc lẻ ở nách lá bắc, vòi nhụy rất ngắn, đầu nhụy xẻ 2 - 3 thùy hình cầu. Quả hình cầu, đường kính 10 - 15 mm, có lông màu hung vàng, cuống quả ngắn.

Sinh học, sinh thái:

Mọc trong các khu rừng thường xanh, rụng lá về mùa đông. Cây ưa sáng, mọc nhanh, ưa đất tốt, tái sinh hạt dưới độ tàn che 0,5 - 0,6. Hoa tháng 5 - 6. Quả tháng 11 - 12.

Phân bố:

Việt Nam: Gặp ở các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa, Yên Bái, Vĩnh Phú, Hoà Bình, Quảng Ninh, Bắc Thái, Tuyên Quang...

Nước ngoài: Assam, Bangladesh, Trung Quốc, Hải Nam, Lào, Myanmar, Thái Lan.

Công dụng:

Gỗ có dác lõi phân biệt. Gỗ màu trắng vành hay da cam nâu nhạt. Vòng năm khó nhận. Gỗ nhuộm chặt chẽ có màu sẫm. Tia to trung bình, mật độ trung bình. Mạch to, mật độ thưa, màu sẫm. Gỗ mềm nhẹ, tỷ trọng 0,429 - 0,509. Lực kéo ngang thớ 18 kg/cm², lưc nén dọc thớ 308 kg/cm², oằn 724 kg/cm², hệ số co rút 0,27 - 0,46. Gỗ dùng làm diêm, bút chì, vợt bóng bàn, làm guốc, đóng đồ đạc thông thường.

Tài liệu dẫn: Cây gỗ kinh tế - Trần Hợp, Nguyễn Bội Quỳnh - trang 235.