LAN HOÀNG THẢO HOA VÀNG

Dendrobium chrysanthum Lindl. 1830

Callista chrysantha (Wall. ex Lindl.) Kuntze, 1891

Dendrobium microphthalmum Van Geert, 1879

Dendrobium paxtonii Lindl., 1839

Họ: Phong lan Orchidaceae

Bộ: Phong lan Orchidales

Đặc điểm nhận dạng:

Lan phụ sinh. Thân dài 70 - 160 cm, hình trụ, dầy 0,6 - 0,8 cm, thõng xuống, lóng dài 2 - 3,5 cm. Lá hình mác nhọn, dài 10 - 16 cm, rộng 3 - 4 cm. Cụm hoa bên mọc trên thân còn lá. Lá bắc dài 0,5 cm. Hoa màu vàng, đường kính 4 - 4,5 cm, cuống hoa và bầu dài 4 - 5 cm. Các lá đài hình mác, đỉnh hơi nhọn, dài 2,4 - 2,6 cm, rộng 1 - 1,2 cm. Cằm ngắn, đỉnh tù tròn, dài 0,6 - 0,8 cm. Cánh hoa hình trứng, dài 2,3 - 2,4 cm, rộng 1,4 - 1,5. Môi màu vàng hình phễu, khi trải phẳng có hình nửa tròn hoặc gần tròn, dài 2,6 - 2,8 cm, rộng 2,3 - 2,4 cm, ở giữa có 1 hoặc 2 đốm màu tím đỏ; bề mặt phủ lông mịn. Cột cao 0,3 - 0,4 cm; tuyến mật hình tròn; răng cột đỉnh tù. Nắp hình mũ, bề mặt phủ nhú mịn.

Sinh học, sinh thái:

Ra hoa vào tháng 7 - 8. Tái sinh bằng chồi và hạt. Mọc bám trên các cây gỗ lớn trong rừng, ở độ cao 100 - 1.200 m.

Phân bố:

Trong nước: Cao Bằng, Vĩnh Phúc (Tam Đảo), Hòa Bình, Hà Tây, Quảng Trị.

Nước ngoài: Ấn Độ, Nêpan, Butan, Trung Quốc, Myanma, Thái Lan, Lào.

Giá trị:

Dùng trị miệng khô, táo khát, phổi kết hạch, dạ dày thiếu vị chua; chữa di tinh, ra mồ hôi trộm, thắt lưng đau mỏi, bệnh nhiệt gây tổn tân dịch. Cây dùng làm cảnh vì có hoa màu vàng rất đẹp với đốm màu tím đỏ ở giữa môi.

Tình trạng:

Loài có khu phân bố và nơi cư trú chia cắt. Hiện đã bị suy giảm nghiêm trọng do khai thác để trồng, bán chủ yếu làm cây cảnh, đôi khi làm thuốc và chặt phá rừng hủy hoại nơi cư trú.

Phân hạng: EN B1+2e+3d.

Biện pháp bảo vệ:

Đề nghị xây dựng khu bảo tồn và nhân giống lan trong các vườn quốc gia và di chuyển một lượng cây sống có thể của loài này về khu bảo tồn và chăm sóc.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2007 - phần thực vật - trang 425.