TAI
ĐẤT
Aeginetia pedunculata
(Roxb.)
Wall., 1831
Aeginetia
acaulis
(Roxb.) Walp., 1844
Orobanche
acaulis
Roxb., 1820
Họ: Lệ dương Orobanchaceae
Bộ:
Hoa môi Lamiales
Đặc điểm nhận
dạng:
Cây thân thảo
sống ký sinh, thân màu vàng nhạt, vảy mọc đối, tập trung nhiều ở gốc và cán hoa
cao đến 15 cm. Cuống dài 20 - 10 cm. Đài hoa dài 3 - 5 cm, màu hồng nhạt đến
trắng. miệng hoa rộng 6 - 7,5 cm, màu vàng là màu trắng với màu tím hoặc xanh
thùy, phần ống dài 1,5 - 2,5 cm; miệng ống hơi xoè ra
với 5 thuỳ tròn, nông, trong đó có 2 thuỳ liền nhau trên cùng 1 mảnh. Nhị 4,
đính ở chỗ hẹp trong ống hoa. Bầu hình thoi có vòi nhuỵ cao hơn nhị. Quả nang, 2
mảnh, nằm trong đài tồn tại. Hạt rất nhỏ, nhiều, màu vàng nâu.
Sinh học, sinh
thái:
Thường xuất hiện
vào giữa mùa mưa, mọc kí sinh chủ yếu trên các loài thực vật thuộc họ Cỏ Poaceae,
họ Gừng Zingiberaceae và phân bố ở độ cao thấp hơn so với loài Tai đất ấn
Aeginetia indica và chỉ phát hiện khi có hoa. Mọc thành từng
bụi nhỏ hay thành từng đám lớn ở ven suối, các vùng có độ ẩm cao.
Phân bố:
Trong nước: Mọc hầu hết trong
các khu rừng thường xanh còn tốt ở miền Đông Nam bộ ở độ cao 200m trở lên thuộc
các tình Bình Phước, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu.
Nước ngoài: Ấn Độ,
Bangladesh, Campuchia, Trung Nam Trung Quốc, Đông Nam Trung Quốc, Đông Himalaya,
Ấn Độ, Jawa, Lào, Malaya, Myanmar, Nepal, Philippines, Sri Lanka, Sumatera, Thái
Lan.
Công dụng:
Toàn cây lệ dương
chứa các chất polysaccharide và protein có hoạt tính ức chế sự
phát triển của tế bào ung thư (CA, 123, 1995, 306195 c). Ngoài ra, còn có
acid aeginetic, các aeginetolid và các polyen D, F, E (CA.
1985, 102, 56093 Z).
Loài lệ dương có
vị đắng, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, tiêu thũng, lương huyết
thường dùng cả cây lệ dương giã dập và hơ nóng làm thuốc đắp ngoài chữa vết
thương. Philippin, người dân dùng nước hãm của cây được dùng chữa bệnh đái đường, nước sắc chữa
phù thũng do viêm thận cấp gây nên. Trung Quốc, dùng chữa nhiễm trùng đường
tiết niệu, họng sưng đau, viêm tủy xương, mụn nhọt.
Mô tả loài:
Phùng Mỹ Trung, Phạm Văn Thế, Trần Hợp - WebAdmin.
