DÂY MẬT

Derris elliptica (Sweet) Benth., 1860

Deguelia elliptica (Wall.) Taub., 1891

Galedupa elliptica (Wall.) Roxb., 1832

Millettia elliptica (Wall.) Steud., 1841

Nothoderris elliptica (Wall.) Blume ex Miq., 1855

Họ: Đâu Fabaceae

Bộ: Đâu Fabales

Đặc điểm nhận dạng:

Dây leo to có cành hơi đen, có u sần sùi. Lá có 9 - 13 lá chét gần bằng nhau, hình ngọn giáo ngược, gốc tròn hơi có lông ở mặt trên, có lông mềm ở mặt dưới, rồi trở lên hầu như nhẵn ở cả 2 mặt; cuống lá chung có lông và có rãnh. Hoa màu hồng nhạt hoặc trắng, xếp thành chùm ở nách. Quả thuôn hoặc hình ngọn giáo, có 2 cánh, cánh trên rộng và ngoằn ngèo.

Sinh học, sinh thái:

Ở Việt Nam cây mọc hoang, sống dữa vào các thân cây gỗ trong rừng thứ sinh, vùng đồi núi và nguyên sinh ở độ cao từ 200 đến 800m. Cây ưa bóng, ưa đất tốt. Ra hoa tháng 4 - 5 quả tháng 6 - 7 hàng năm.

Phân bố:

Trong nước: Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, Lâm Đồng, Dak Nông.

Nước ngoài: Assam, Bangladesh, Borneo, Campuchia, Ấn Độ, Jawa, Lào, Malaya, Maluku, Myanmar, Nepal, New Guinea, Nicobar, Philippines, Sri Lanka, Sulawesi, Sumatera, Thái Lan

Công dụng:

Dùng làm thuốc duốc cá và diệt trừ các sâu bọ ăn hại cây cối. Thường dùng tán bột trộn với đậu, lạc để dễ bảo quản trừ mối mọt, gián nhện. Ở Philippin, nhựa cây dùng trị sâu bọ và dùng duốc cá. Rễ tán nhỏ, trộn với 40 phần bột tán thành một thứ thuốc trừ sâu rất tốt đối với chó mèo. Còn ở Ấn Độ, người ta dùng rễ làm thuốc duốc cá, lá được xem là độc đối trâu bò và cũng được dùng như trên ở Thái Lan.