|
LOÀI CHUỒN CHUỒN HIẾM, ĐẶC HỮU CHLOROGOMPHUS NAKAMURAI CỦA VÙNG RỪNG NÚI ĐÁ VÔI BẮC VIỆT NAM
Đỗ Mạnh Cương ([email protected] ) Cộng tác viên Bảo tàng Tự nhiên Quốc gia Việt Nam, Thành viên Nhóm chuyên gia nghiên cứu chuồn chuồn của IUCN tại Việt Nam.
Loài chuồn chuồn Chlorogomphus nakamurai được Karube công bố năm 1995 tại Vườn Quốc gia Cúc Phương. Đây là loài chuồn chuồn có kích thước lớn, sải cánh có thể đạt tới 11cm, sống trong các khu rừng nguyên sinh có độ cao thấp, Bắc Bộ, Việt Nam. Trong cùng năm công bố của Karube, Asahina cũng ghi nhận loài này ở Vườn Quốc gia Ba Vì, (Hà Tây cũ, nay là Hà Nội).
Các con đực của loài này thường săn mồi dọc theo các khe suối trong rừng sâu, dưới tán cây rậm rạp, con cái thường xuất hiện với tần xuất thấp hơn. Sau khi giao phối và đẻ trứng xuống dòng suối con cái thường bay lên và ẩn nấp trên những tán lá của rừng nguyên sinh. Con đực của loài này có đôi cánh trong suốt với đầu mút cánh mầu nâu nhạt trong khi cánh của con cái lớn và sặc sỡ hơn với mầu nâu sáng và trắng đục. Trứng của loài Chlorogomphus nakamurai có mầu vàng sáng, được con cái nhúng trực tiếp xuống dòng nước chảy khi đẻ trứng.
Do sự phân bố hẹp và vì các cánh rừng nguyên sinh ở độ cao thấp hiện nay còn lại rất ít, loài chuồn chuồn Chlorogomphus nakamurai được IUCN xếp vào nhóm các loài dễ bị tổn thương “Vulnerable”. Cho đến nay, loài này mới chỉ được tìm thấy ở hai khu rừng nguyên sinh thuộc dãy núi đá vôi Bắc Việt Nam .
Năm 2010 là năm về Quốc tế về đa dạng sinh học, mỗi ngày trong năm sẽ đại diện cho một loài sinh vật quý hiếm cần được bảo vệ, loài chuồn chuồn Chlorogomphus nakamurai đã được IUCN lựa chọn trở thành đại diện của một ngày trong năm, ngày 29/10/2010: http://www.iucnredlist.org/sotdfiles/chlorogomphus-nakamurai.pdf
|
|
|
| |
Chuồn chuồn - Chlorogomphus nakamurai - Ảnh: Đỗ Mạnh Cương |
|
Hiện tại quần thể của loài Ch. nakamurai đã được ghi nhận đang tồn tại trong tình trạng ổn định từ năm 2006 đến 2010 tại Vườn Quốc gia Cúc Phương (Đỗ Mạnh Cương, Bảo tàng tự nhiên quốc gia, Việt Nam; IUCN specialist of Odonata). Trong chuyến đi thực địa năm 2008 tại Cúc Phương, lần đầu tiên tập tính sinh sản, giao phối và đẻ trứng trong tự nhiên của loài Ch. nakamurai được quan sát. Bức ảnh chụp con cái của loài này đang bay khi tìm chỗ đẻ trứng tại một đoạn suối nhỏ trong Vườn quốc gia là bức ảnh thành công duy nhất trong hơn năm mươi bức ảnh chụp liên tiếp và tác giả đã phải đứng chờ con cái xuất hiện trong địa phận tuần tra của con đực gần ba giờ đồng đồ. Cơ hội để ghi lại quá trình đẻ trứng của con cái chỉ diễn ra trong vòng gần ba phút, trước khi con cái biến mất vào tán lá của rừng nguyên sinh.
|
