|
MẶC NƯA
MẶC NƯA
Diospyros mollis
Griff.
Họ: Thị Ebenaceae
Bộ: Thị Ebenales
Đặc điểm nhận dạng:
Cây gỗ trung bình, đường kính 30 -
40 cm,.
Cành non trắng hay xám. Lá mọc xen, hình ngọn giáo hoặc hình bầu dục, cỡ 5 -
8,5 x 3 - 3,5 cm, không lông, khi khô màu đen; chóp lá nhọn, gốc lá hình nêm;
cuống lá có lông. Hoa đơn tính, màu vàng nhạt, mẫu 4;
hoa đực hình xim gồm 2 - 3 hoa nhỏ, mọc ở nách lá; nụ hoa dài 1 cm. Lá đài
hình tam giác. Tràng hình lục lạc. Nhị 16 - 24. Hoa cái mọc đơn độc, to hơn hoa
đực, đường kính 10 - 15 mm;
cuống hoa 5 mm. Bầu 8 ô. Quả mọng, màu xanh, nhẵn, hình cầu, đường kính
khoảng 1 - 2 cm, mang đài tồn tại, thùy đài cụp xuống, khi chín màu đen. Hạt 1 -
8.
Sinh học và sinh thái:
Mùa hoa tháng 1, quả tháng 9 - 4 (năm
sau). Mỗi cây Mặc nưa lớn có thể cho 100 - 500 kg quả mỗi năm.
Phân bố:
Trong nước:
Ninh Thuận ( Phan Rang ), An Giang (Châu
Đốc). Còn được trồng để lấy gỗ và quả.
Thế giới:
Mianma, Thái Lan, Lào, Campuchia.
Giá trị:
Gỗ màu đen bóng đẹp, càng dùng lâu
càng lên nước, thuộc dạng quí hiếm rất được ưa chuộng trong nghề mộc cao cấp, đồ
mỹ nghệ. Lá và quả chứa chất poliquinon, dùng để nhuộm màu đen hàng dệt tơ lụa
quí, và nhuộm được cả hàng nylon; màu đẹp và bền; quả và hạt tại Campuchia và
Việt Nam còn được dùng trong y học cổ truyền trị giun móc, sán dây nhờ hoạt chất
diospyron.
Tình trạng:
Như các loai gỗ quí khác, loài thực
vật thuộc họ
Thị Ebenaceae đang bị chặt hạ quá mức. Vì vậy loài này có thể lâm vào tình
trạng bị đe dọa tuyệt chủng khi hết nguồn cây mẹ gieo giống. Việc phá rừng cũng
ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường sống của nó.
Phân hạng:
EN
A1c,d, B1+2a.
Biện pháp bảo vệ:
Đề nghị khoanh nuôi một diện tích
cần thiết nơi loài này phân bố với mật độ lớn, hoặc có thể đem trồng dặm vào một
Khu bảo tồn thiên nhiên nào đó để giữ nguồn gen.
Tài liệu dẫn:
Sách
đỏ Việt Nam năm 2007 – Phần thực vật – Trang 179. |
|