SƠN RỪNG

Rhus succedanea L.

Toxicodendron succedanea (L.) Moladenke

Họ: Đào lộn hột Anacardiaceae

Bộ: Cam Rutales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ trung bình có thể cao đến 20m, thân tròn thẳng, phân cành cao. Trong gây trồng, chỉ cao 3 - 8m, thân cong queo, phân cành nhiều. Vỏ màu nâu xám đen, có nhựa mủ màu trắng ngà để lâu đen dần; lá kép lông chim 1 lần lẻ, mọc cách, thường tập trong ở đầu cành, dài 5 - 10cm, rộng 1,5 - 3,5cm. Cuống chung mềm, dài 10 - 20cm, mang 7 - 13 lá chét. Lá chét mọc đối hình bầu dục hoặc hình trứng nhọn dần về phía đầu, gốc lá tù và lệch, mép lá nguyên, mặt trên nhẵn bóng, màu lục sẫm mặt dưới màu lục nhạt hoặc lục xám.

Hoa nhỏ tập hợp thành truỳ ở nách lá phía đầu cành. Cụm hoa đực phân nhánh nhiều. Hoa có cuống nhỏ và ngằn, cánh đài hợp 3 gốc, trên xẻ thành răng hình trứng hoặc trái xoan. Tràng có 5 cánh hình trái xoan, dài không quá 2mm, đầu tù hoặc gần tròn, nhị 5 chiếc, chỉ nhị mảnh, bao phấn hình trừng, đài bằng cánh hoa, quả hạch, hơi méo, đường kính 6 - 8mm, vỏ quả mỏng, nhẵn, khi khô màu đen. Hạt cứng.

Sinh học, sinh thái:

Cây thuộc loài cây ưa sáng, lớn nhanh, thích hợp với đất Felarit đỏ vàng còn tốt, thoát nước. Tái sinh tự nhiên bằng hạt rể ràng, khả năng đâm chồi mạnh. Mùa hoa thàng 4, mùa quả tháng 11.

Phân bố:

Thế giới, Trung Quốc, Ấn Độ, Malayxia, Nhật Bản.

Ở Việt Nam, cây thường được gây trồng, nhưng trong thiên nhiên cây mọc rải rác trong các vùng mưa mùa nhiệt đới thứ sinh hoặc trong các trảng cây bụi ở hầu hết các tỉnh Bắc bộ và Trung bộ nước ta.

Công dụng:

Gỗ màu vàng xám, cứng, mịn, dùng làm các đồ dùng nhỏ, công cụ, xây dựng và đóng đồ. Vỏ quả có thể lấy ra một chất trong nguyên liệu dược, hương liệu... Dầu của hạt dùng trong công nghiệp xà phòng, hoặc pha sơn để cho sơn chóng khô. Lá và vỏ có nhiều Tanin.

Tài liệu dẫn: Cây gỗ kinh tế - Trần Hợp, Nguyễn Bội Quỳnh - trang 32.