CƯỜM ĐỎ

Itoa orientalis Hemsl, 1901

Họ: Mùng quân Flacourtiaceae

Bộ: Thường sơn Hydrangeales

Mô tả:

Cây gỗ nhỏ, cao 7 - 10m với đường kính thân đến 0,2 - 0,3 m. Cành non có lông, lúc già gần nhẵn. Lá mọc cách chụm lại ở đỉnh thân, phiến hình bầu dục dài, dài 15 - 30cm, rộng 5 - 8cm, tròn ở gốc, có mũi nhọn ở đầu, bóng và nhẵn ở mặt trên, xỉn và có lông hoe vàng ở mặt dưới, có răng cưa nhỏ ở mép lá, có 13 - 18 đôi gân bậc hai, cuó6ng lá dài 2 - 6cm. Cụm hoa đực ở đầu cành, hình chùy, dài 15cm. Hoa đực có 3 - 4 lá đài, dài 10 - 12mm, hơi hợp ở gốc, có lông. Nhị có chỉ nhị mảnh. Quả hình trứng, dài 6 - 8cm, rộng 4 - 6cm, một ô, lúc đầu phủ đầy lông màu nâu đỏ, sau trở nên gần nhẵn, khi khô tự mở bởi các mảnh mỏng. Hạt có cánh màng bao ở xung quanh.

Sinh học:

Mùa hoa tháng 2 - 3, mùa quả chín tháng 12 - 1.

Nơi sống và sinh thái:

Mọc trong rừng rậm hay trong các trảng cây bụi rậm thường xanh, ở độ cao khoảng 800 - 1.600 m.

Phân bố:

Việt Nam: Lai Châu (Bắc Phong Thổ), Lào Cai (Sapa, Bắc Hà), Hòa Bình (Mai Châu: Pà Cò), Thanh Hóa (Lũng Vân).

Thế giới: Trung Quốc (Vân Nam).

Giá trị:

Nguồn gen qúy, hiếm và độc đáo. Loài duy nhất của chi Itoa ở Việt Nam.

Tình trạng:

Loài hiếm. Mức độ đe dọa: Bậc R.

Đề nghị biện pháp bảo vệ:

Là đối tượng bảo vệ của các khu rừng cấm trên núi Hoàng Liên Sơn và Pà Cò - Xuân Nha.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam - trang 165.