New Page 1
BƯỚM SỌC TRẮNG VẠCH ĐỎ
Athyma
selenophora (Kollar, 1844)
Limenitis
selenophora Kollar, 1844
Athyma
opalina ishiana Fruhstorfer, 1899
Họ: Bướm giáp Nymphalidae
Bộ: Cánh vẩy Lepidoptera
Đặc điểm nhận dạng:
Giống Athyma có kiểu màu sắc tương tự giống Neptis,
nền đen với các đốm trắng xếp thành băng ở mặt trên cánh, mặt dưới thường có màu
nâu, nâu đỏ với các đốm, băng trắng tương ứng với mặt trên. Tuy nhiên chúng có
những đặc điểm cấu tạo cơ thể khác biệt rõ rệt so với giống Neptis: cánh
rộng hơn; râu khá dài so với thân, chắc và thẳng; thân mập chắc. Khối cơ vận
động cánh rất phát triển khiến cho phần ngực của loài này lớn. Với đặc điểm cấu
tạo như vậy, các loài trong giống này có thể bay rất nhanh, cách bay khác hẳn
giống Neptis, cánh đập nhanh và gắt.
Athyma
selenophora,
một loài cũng rất phổ biến trong rừng, khá dễ nhận diện với một băng trắng rộng
chạy từ giữa cánh trước đến cánh sau con đực và con cái có số hoa văn và cách
bài trí ở mặt trên cánh rất khác nhau. Gần chót cánh trước có vài đốm trắng.
Trong vùng trung tâm và ô cánh trước có một vạch đỏ, đôi khi đứt đoạn. Mặt dưới
con đực có màu nâu đất son hoặc nâu ánh tím lục cùng với các hoa văn nổi bật,
màu trắng là chính với một ít chấm đen mờ chạy dọc theo các dải trắng. Con cái
của loài Athyma
selenophora không hề có màu cam, có các hàng đốm màu trắng
ngà rõ nét và có vạch trong ô cánh trước tạo thành các đốm hơi dứt đoạn cũng màu
trắng, các đốm hơi tách ra, kích thước lớn hơn. Con cái của các loài trong giống
Athyma rất hiếm gặp và thường có các hoa văn và cách bài trí ở mặt trên
khác hẳn so với con đực. Sải cánh: 60 - 70mm.
Sinh học sinh thái:
Giống Athyma thuộc nhóm bướm khá cảnh giác. Khi người quan
sát tiến gần khoảng 3-4 mét, nó thường bay ra xa rồi lại đậu xuống. Người quan
sát đến gần lần nữa, nó lại bay ra xa. Chu kỳ này có thể lặp đi lặp lại rất lâu
trước khi tiếp cận được gần con bướm. Khi thực sự hốt hoảng, nó bay rất nhanh và
thường mất hút. Các loài trong giống Athyma sống đơn lẻ, thường chỉ gặp
một vài cá thể bay từng chặng ngắn sát mặt đất, dọc đường mòn trong rừng để tìm
hút chất khoáng. Athyma
perius là loài duy nhất thường gặp ở
dạng sinh cảnh cây bụi, rừng thứ sinh, khu vực đô thị. Phần lớn các loài khác
chỉ gặp trong rừng tốt. Sâu giống Athyma được ghi nhận đẻ trứng trên một
số loài cây thuộc họ Thầu dầu Euphorbiaceae như giống cây Sóc
Glochidion sp., Chùm ruột -
Phyllanthus acidus., hoặc họ Cà phê Rubiaceae như giống cây Bướm bạc
Mussaenda pubescens. Cây thức ăn của loài
Athyma selenophora còn là
Adina pilulifera, Adina cordifolia, Mussaend pubescens.
Phân bố:
Ấn Độ, Mianma, Trung Quốc, Thái Lan, Lào, Malaixia, Inđônêxia,
Việt Nam. Phân bố rộng rãi trên toàn Việt Nam.
Giá trị, tình trạng và biện pháp bảo vệ:
Có phổ phân bố rộng nhưng không thường gặp. Đây là một trong
những loài bướm Giáp có thân hình khỏe và đẹp. Cần bảo vệ tốt rừng nguyên sinh
nơi chúng ưa thích sống nhất. Có thể nhân nuôi loài này trong trang trại.
Mô tả loài:
Vũ văn Liên - Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam.