New Page 1
BƯỚM NGỤY TRANG
Chilasa clytia
(Linnaeus, 1758)
Papilio clytia
Linnaeus, 1758
Papilio janus
Fruhstorfer, 1901
Papilio similis
Grote, 1899
Họ: Bướm phượng Papilionidae
Bộ: Cánh vẩy Lepidoptera
Đặc điểm nhận dạng:
Bướm có kích thước lớn.
Bướm đực và bướm cái hoàn toàn khác nhau. Bướm đực có màu nâu chủ
đạo, bướm cái với các sọc màu xanh xám đen. Mặt trên bướm đực: phần cánh trên có ba vệt sáng
lớn xuất phát từ gốc hướng ra ngoài cánh. Một vệt lớn, dài và bị phân tách làm
đôi ở rìa cánh trong, một vệt tiếp theo ở phần liền kề rìa cánh trong và vệt
cuối cùng lớn, bị phân tách thành bốn ở phần trung tâm cánh. Có các đốm ở gần
rìa ngoài cánh và rìa ngoài cánh. Phần trung tâm cánh sau được phủ màu trắng
hoàn toàn bởi một trong ba vệt đi từ gốc cánh. Các vệt khác được túa ra từ trung
tâm của cánh, với các đốm màu đỏ cam từ giữa cho đến cuối mép ngoài cánh. Mặt
dưới giống như mặt trên, nhưng có các vết cắt rõ ràng hơn và các đốm rìa ngoài
cánh màu vàng.
Ngoài ra, các loạt vệt trắng chĩa ra mép ngoài cánh đều có phần
chót dạng chữ V và ở cánh sau còn có thêm một hàng các đốm dạng chữ V chạy lượn
theo mép cánh. Loài này có hai dạng bắt chước: dạng bắt chước loài
Bướm cỏ đốm xanh
Ideopsis similis
(nền đen, đốm và vạch trắng) và dạng bắt chước loài Euploea core
(nền nâu, đốm và vạch trắng). Nếu quan sát thật kỹ có thể nhận thấy những
đặc điểm rất đặc trưng của họ bướm Phượng như chân dài, chót râu cong, khi vừa
đậu cánh thường vẫn đập một lúc. Bướm có một số dạng khác nhau, trong đó có 2
dạng phân loài phổ biến ở khắp Việt Nam. Bướm Chilasa clytia là
một kiểu bắt chước loài bướm độc
Ideopsis similis. Trong khi đó
dạng
Chilasa clytia
clytia là bắt chước của Euploea core.
Sinh học, sinh thái:
Phổ biến, gặp ở những chỗ trống, có cây
bụi, hoa dại… Sâu non màu vàng ở lưng và đầu, sâu lớn có các đốm đỏ. Nhộng ngụy
trang như một mẩu cành khô, thường ở dưới mặt lá hoặc phía dưới một cành cây
nhỏ. Sâu non
ăn lá cây Long não
Cinnamomum camphora và Màng tang Litsea
cubeba (cả hai thuộc họ
Long não Lauraceae).
Phân bố:
Loài này phân bố từ Ấn Độ đến Trung Quốc, phía
Nam qua Đông Dương đến Philippin và bán đảo Malaisia. Tên bướm được đặt do
tập tính bắt chước loài bướm khác.
Giá trị, tình
trạng và biện pháp bảo vệ:
Đây là một
loài bướm phượng to, đẹp có giá trị trong phân loại học và đặc biệt là trong đa
dạng sinh học bởi tính chất mạo danh - giống các loài bướm thuộc họ khác của
chúng. Chúng phổ biến nhưng không gây hại đến ngưỡng kinh tế cho cây trồng và
cây rừng.
Mô tả loài:
Vũ văn Liên - Bảo tàng thiên
nhiên Việt Nam. Phùng mỹ Trung - WebAdmin.