HỒNG HOÀNG

Buceros bicornis Linnaeus, 1758

Buceros cavatus Shaw, 1812.

Họ: Hồng hoàng Bucerotidae

Bộ: Sả Coraciiformes

Đặc điểm nhận dạng:

Đây là loài chim lớn nhất trong họ Hồng hoàng ở Việt Nam. Đầu có giải vàng sáng hoặc đen. Cổ và bụng trắng; giữa cánh có dải rộng trắng; mút cánh trắng; trên đuôi có dải rộng đen. Mỏ lớn màu vàng với mũ mỏ lớn. Da trần quanh mắt đỏ. Chân xám. Chim cái nhỏ hơn chim đực và mỏ cũng nhỏ hơn.

Sinh học, sinh thái:

Sống định cư và làm tổ trong các vùng rừng rậm kể cả rừng thông nơi có nhiều cây gỗ lớn và ở độ cao đến khoảng 1200m. Thường gặp kiếm ăn ở tầng trên của rừng. Thức ăn chủ yếu là quả cây, thỉnh thoảng bắt gặp chúng ăn các loài thú nhỏ, hay bò sát. Đặc tính sinh sản và làm tổ giống như loài Niệc hung. Con đực kiếm một hốc cây làm tổ đủ lớn để làm tổ và con cái chui vào trong đó đẻ trứng, ấp. Trong suốt thời gian đẻ trứng ấp trứng cho đến khi con non nở. Con đực sẽ kiếm ăn, nuôi con cái cho đến khi con non nở và cùng chui ra. Nếu con đực bị chết thì cả tổ và con cái sẽ chết.

Mùa sinh sản từ tháng 1 đến tháng 8, tổ làm bằng phân khô, cùi gỗ và quả, cành thực vật và bùn...Tổ cao cách mặt đất từ 8 - 25 m. Trứng đẻ từ 1 - 3 quả, màu trắng hoặc trắng kem. Sinh cảnh sống là rừng lá rộng thường xanh, rừng hỗn giao với cây rụng lá, rừng trên các đảo lớn, phân bố tới 1.500m.

Phân bố:

Trong nước: Rộng khắp các vùng rừng còn tốt trong cả nước.

Thế giới: Ấn Độ, Trung Quốc, và các nước Đông nam Á

Giá trị:

Loài chim lớn, mỏ to dùng làm cảnh

Tình trạng:

Số lượng và vùng sống đang giảm sút do khai thác rừng và săn bắn lấy thịt và lấy mỏ làm cảnh.

Phân hạng: VU A1,c,d C1

Biện pháp bảo vệ:

Sách đỏ Việt Nam (1999, 2000), bậc T (bị đe dọa), Sách đỏ Chim  Châu Á (2001), bậc NT (sắp bị đe dọa), Nghị định 48/2002 của Chính phủ (nhóm IIB). Hiện chúng đang được bảo vệ ở nhiều khu rừng đặc dụng của Việt Nam. Tuy nhiên Hồng hoàng là loài chim lớn, mỏ to, đẹp có thể làm cảnh vì vậy chúng đã và đang bị săn bắn đe doạ ở mức cao. Cần phải tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân địa phương sống gần rừng về bảo vệ động vật hoang dã.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam - phần động vật – trang 287.