CHÀ VÁ CHÂN ĐEN

Pygathrix nigripes (Milne-Edwards, 1871)

Semnopithecus nigripes Milne-Edwards, 1871.

Họ: Khỉ Cercopithecidae

Bộ: Linh trưởng Primates

Đặc điểm nhận dạng:

Loài Chà vá có kích thước lớn nhất trong 3 loài phân bố ở Việt Nam. Thân hình thon nhỏ và hình dạng như hai loài Chà vá chân nâu và chân xám. Chân, tay dài, bộ lông dày, nhiều màu và mềm. Lưng màu xám - đen. Đầu trắng xám. Hai bên thái dương có viền lông nâu đỏ. Mặt nhiều lông dài màu trắng xám đến xám, dầy tạo thành đĩa mặt. Da quanh mắt màu vàng cam. Trán và quanh miệng màu xanh lam nhạt. Mũi xám nâu. Mắt nâu. Vai màu xám đen. Cẳng tay xám trắng, không có khúc trắng trên cẳng tay. Từ móng đến mu bàn chân đen. Cẳng chân xanh đen đến đen. Vùng bẹn và đuôi trắng đục. Đuôi nhỏ thon, dài hơn thân, màu trắng đục.

Sinh học, sinh thái:

Chà vá chân đen sống ở rừng kín thường xanh, rừng kín nửa rụng lá và rừng cây họ Dầu Dipterocarpaceae. Chúng sống đàn 10 đến 30 con, có con đực đầu đàn. Kiếm ăn vào buổi sáng và chiều, ngủ trên cây gỗ cao. Ăn lá non và mầm cây. Chưa biết nhiều về sinh sản của Chà vá chân đen.

Phân bố:

Trong nước: Kontum, Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh, Đồng Nai.

Thế giới: Cămpuchia.

Giá trị:

Có ý nghĩa khoa học lớn, là loài đặc hữu của Việt Nam. Có trong Sách đỏ Việt Nam (2000): EN; và Sách đỏ Thế giới (IUCN, 2000): EN; Nghị định 32/HĐBT (1992): Nhóm 1B và CITES; Phụ lục 1.

Tình trạng:

Quần thể bị suy giảm ít nhất 50% từ năm 1980 đến nay do khai thác quá mức. Chất lượng nơi cư trú suy giảm do rừng bị khai phá. Số lượng ngày càng ít hơn.

Phân hạng: EN A1a,c,d B2b

Biện pháp bảo vệ:

Cấm tuyệt đối săn bắn. Bảo tồn trong Vườn quốc gia và Khu bảo tồn thiên nhiên ở vùng phân bố của Chà vá chân đen. Đã được đưa vào Sách đỏ Việt Nam và trong danh sách nhóm 1B Nghị định 18/HĐBT. Nghiên cứu gây nuôi ở Trung tâm cứu hộ linh trưởng và Vườn Thú.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2007 - phần động vật - trang 43.