THÔNG ĐỎ LÁ DÀI

Taxus wallichiana Zucc. 1843

Taxus baccata subsp. wallichiana (Zucc.) Pilg. 1903

Cephalotaxus celebica Warb., 1900

Cephalotaxus mannii E.Pritz. ex Diels, 1900

Cephalotaxus sumatrana Miq., 1858

Podocarpus celebicus Hemsl., 1896

Họ: Thủy tùng Taxaceae

Bộ: Thủy tùng Taxales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ nhỡ cao tới 20 m, đư­ờng kính thân 40 - 50 cm, thường xanh. Lá mọc xoắn ốc, xếp thành hai dãy do gốc lá bị vặn, hình dải, hơi cong hình chữ S, dài 2,5 - 4 cm, rộng 2 - 3 mm, thót dần, nhọn ở hai đầu. Cây khác gốc. Nón đực hình chuỳ, đơn độc ở nách lá. Nón cái đơn độc trên đỉnh của cành ngắn tại một bên của trục hoa, gốc đỡ bởi vỏ hạt giả. Hạt hình trứng, nằm trong vỏ hạt giả khi chín mọng nước màu đỏ tươi, có cạnh, dài khoảng 6 - 7 mm. Loài này phân biệt với Thông đỏ bắc (Taxus chinensis) bởi lá cong hình chữ S và dài hơn.

Sinh học, sinh thái:

Nón xuất hiện tháng 2 - 4, chín vào tháng 8 - 12. Tái sinh bằng hạt và giâm cành. Mọc rải rác trong rừng rậm thường xanh cây lá rộng mưa mùa nhiệt đới trên đá granít, gần khe mối, ở độ cao 1.400 - 1.500 m.

Phân bố:

Trong nước: Lâm Đồng (Đà Lạt, Đơn Dương, Lạc Dương). Có khả năng còn sót lại ở Khánh Hoà.

Nước ngoài: Trung Quốc, Ấn Độ, Nêpan, Mianma, Indonesia, Philippin.

Giá trị:

Gỗ tốt, vỏ thân chứa hoạt chất sinh học Taxine đang được nghiên cứu sản xuất thuốc chữa bệnh ung thư.

Tình trạng:

Loài phân bố hẹp, đang bị đe doạ tuyệt chủng do nạn phá rừng và khai thác để phục vụ cho nghiên cứu sản xuất thuốc chữa bệnh ung thư. Số cá thể trưởng thành gặp trong tự nhiên rất ít.

Phân hạng: VU A1a,c

Biện pháp bảo vệ:

Loài đã được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá “hiếm” (Bậc R) và Danh mục Thực vật rừng, Động vật rừng nguy cấp, quý hiếm (nhóm 1) của Nghị định số 32/2006/NĐ - CP ngày 30/3/2006 của Chính phủ để nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại. Cần bảo vệ tại các điểm phân bố đã biết, đặc biệt ở Vườn quốc gia Bì Đúp - Núi Bà. Nghiên cứu nhằm mục đích cho việc trồng để chủ động nguồn nguyên liệu phục vụ cho nghiên cứu làm thuốc và bảo tồn ngoại vi (Ex situ).

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2007 - phần thực vật - trang 509.