SƠN TẦN

Schoutenia hypoleuca Pierre, 1888

Schoutenia ovata Korth.,1848

Actinophora fragrans Wall. ex R.Br., 1852

Actinophora hypoleuca (Pierre) Kuntze, 1891

Pterospermum burmannianum Hochr., 1925

Họ: Đay Tiliaceae

Bộ: Bông Malvales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ trung bình, rụng lá trong mùa khô, cao 20 - 25 m, đường kính đến 60 cm. Lá đơn, mọc cách, hình thuôn, cỡ 7 - 10 x 3 - 4 cm, mặt dưới phủ đầy lông trắng, chóp lá thành mũi ngắn, gốc lá lệch; có 3 gân ở gốc và một số đôi gân bên; cuống lá rất ngắn. Cụm hoa hình chuỳ ngắn, mọc ở nách lá. Đài có lông màu gỉ sắt. Cánh hoa dài 5 - 7 mm. Nhị lép 5; nhị hữu thụ 15 - 30. Quả khô tự mở, dài 6 - 7 mm, có lá đài đồng trưởng dài tới 1 cm và xoè ra.

Sinh học, sinh thái:

Ra hoa tháng 10 - 11, quả chín tháng 6 - 7 (năm sau). Mọc rải rác (đôi khi thành đám nhỏ) trong rừng nhiệt đới nửa rụng lá mưa mùa, ở độ cao dưới 600 m.

Phân bố:

Trong nước: Quảng Trị, Bình Định (Tây Sơn), Gia Lai (Ayunpa), Đắk Nông (Đắk Mil), Phú Yên (Cung Sơn, Krông Trai), Ninh Thuận (Phan Rang: Ba Lác), Tây Ninh, Đồng Nai (Biên Hoà), Tp. Hồ Chí Minh (Sài Gòn).

Nước ngoài: Campuchia, Jawa, Lào, Đảo Sunda, Maluku, New Guinea, Thái Lan

Giá trị:

Gỗ dùng trong xây dựng và đóng đồ gia dụng. Vỏ dùng ăn trầu.

Tình trạng:

Loài tuy có khu phân bố không hẹp, nhưng do nạn chặt phá rừng bừa bãi đã khiến nơi cư trú ở nhiều nơi bị xâm hại nặng nề. Loài còn bị khai thác lấy gỗ.

Phân hạng: VU A1a,b,c,d.

Biện pháp bảo vệ:

Loài đã được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá "sẽ nguy cấp" (Bậc V). Không chặt phá những cây trưởng thành còn sót lại ở các điểm phân bố.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2007 - phần thực vật - trang 353.