BÁO XUÂN GIẢ

Leptomischus primuloides Drake, 1895

Họ: Cà phê Rubiaceae

Bộ: Long đởm Gentianales

Đặc điểm nhận dạng:

Cỏ sống lâu năm, có thân bò, ít nhiều hóa gỗ và phần tận cùng mọc dựng đứng cao 2 - 4cm. Lá mọc chụm trên đỉnh thân thành hình hoa thị. Lá hình trứng ngược dài, tù và có một mũi nhọn ngắn ở đầu, dài 15 - 25cm, rộng 5 - 10cm, thót dần thành hình nêm ở gốc, ở mặt trên hoàn toàn nhẵn, ở mặt dưới có lông trên gân lá, mỏng gần như giấy và có 15 - 17 đôi gân bậc hai. Cụm hoa ở nách lá là hình xim đầu, d1 2 - 5cm, mọc đơn độc trên đỉnh cuống dài 6 - 12cm. Hoa màu vàng, sống đài 1,5mm, mang ở đầu 5 thùy thuôn, dài 2,5mm, có lông ở lưng cũng như ở mặt ngoài của sống đài; sống tràng dài 16 - 18mm, hình trụ hẹp, loe dần về phía họng với 5 thùy ở hai đầu dài 2mm, cuộn ra ngoài. Nhị 5, không thòi khỏi sống tràng. Bầu 2 ô, nhiều noãn. Quả khô tự mở bằng một nắp tròn ở đầu. Hạt rất nhiều và rất nhỏ.

Sinh học, sinh thái:

Mùa hoa và quả tháng 10 - 11. Mọc dưới tán rừng rậm nhiệt đới thường xanh mưa mùa ẩm. Tái sinh bằng hạt và chồi. Mọc thành từng đam nhỏ ở ven suối ẩm, trong vùng rừng rậm nhiệt đới thường xanh mưa mùa ẩm, nơi có ít ánh sáng, ở độ cao thường không qúa 300 m.

Phân bố:

Loài đặc hữu hẹp của Việt nam, mới chỉ gặp ở hai điểm lấy mẫu thuộc tỉnh Hòa Bình (Đà Bắc: Chợ Bờ, Lương Sơn: Lâm Sơn). và mới phát hiện thêm là có phân bố ở Lào Cai

Giá trị:

Nguồn gen hiếm và độc đáo. Loài duy nhất của chi Leptomischus ở Việt Nam. Cây và hoa có thể trồng làm cảnh đẹp.

Tình trạng:

Loài phân bố hẹp, môi trường sống đang bị xâm hại do việc phá rừng hiện nay, nên ảnh hưởng đến môi trường sống. Bị đe doạ tuyệt chủng.

Phân hạng: VU A1a,c.

Biện pháp bảo vệ:

Loài đã được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá "hiếm" (Bậc R). Đề nghị bảo vệ nguồn gen quý hiếm này, thu thập cây giống trồng trong vườn thực vật và trồng trong chậu làm cảnh.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam năm 2007 - phần thực vật – trang 320..