BƯỚM KHẾ
BƯỚM KHẾ
Attacus atlas
(Linnaeus 1758)
Phalaena atlas
Linnaeus, 1758
Phalaena
vitrea
Perry, 1811
Họ: bướm ma Saturniidae
Bộ: Cánh vẩy Lepidoptera
Đặc điểm nhận
dạng:
Bướm khế là
loại bướm đêm có kích thước lớn nhất ở nước
ta và trên thế giới. Bướm đực rất dễ phân biệt với bướm cái bởi anten dạng lược
kép, ấu trùng to đạt tới 80 mm, màu nâu tối, với nhiều điểm nâu đen trên thân ấu
trùng. Mặt lưng của
ấu trùng với nhiều hàng lông ứng dạng gai
màu xanh thẫm ở gần hậu môn của ấu trùng có một vệt, màu xanh tím.
Sinh học, sinh
thái:
Loài bướm có vòng
đời
biến thái hoàn toàn này sống cả ở rừng và
vườn cây ăn quả của miền núi cũng như vùng đồng bằng, ở ngoại thành Hà Nội (Văn
Điển) có người đã gặp bướm vào nhà. Một số người mê tín khi gặp bướm vào nhà,
sợ, cho là điềm gở. Bướm rất thích ánh sáng, nếu ban đêm một số nhà có đèn sáng
bướm có thể bay vào. Tuy vậy chỉ vào nhà rất hãn hữu vì số lượng bướm ở vườn còn
rất ít, ấu trùng ăn nhiều loại cây, cả cây rừng và cây ăn quả, vì dụ như cây:
Ailanthus glandulosa và Berberis sp...vv. Có con cái của loài bướm
này chứa trong bụng tới 290 quả trứng (Mẫu thu được tại Hát Lót - Sơn La), đôi
khi
giai đoạn nhộng có thể kéo dài tới 1,5 năm.
Phân bố:
Việt Nam: ở khắp
vùng rừng núi và đồng bằng, Đây là loài bướm đẹp thuộc bộ cánh vẩy Lepidoptera
được đưa vào sách đỏ Việt Nam.
Thế giới: Trung
Quốc (Quảng Tây), từ Ấn Độ đến Đông nam Á.
Giá trị sử
dụng:
Tuy bướm có xuất
hiện trong vườn nhưng chưa có trường hợp nào báo cáo là chúng gây hại. Theo
Barlow (1982) có thấy ấu trùng ăn cây Hoàng liên Berberis sp., một cây
thuốc qúy nên cần theo dõi tiếp và trong quá trình nuôi sâu non ký chú trên Cây
ổi - Psidium guajava. Bướm khế là loài bướm đêm lớn nhất trong các loại
bướm của vùng Đông nam Á, đẹp và rất được ưa thích trong các bộ sưu tập.
Đề nghị biện
pháp bảo vệ:
Bướm khế ngày
càng hiếm do môi trường thay đổi và phun thuốc trừ sâu. Mức đe dọa: Bậc R.
Cần hạn chế dùng thuốc trừ sâu ở các vườn. Không săn bắt bướm .
Tài liệu dẫn:
Sách đỏ
Việt Nam 2000 - phần động vật - trang 393.