BỌ LÁ CÁT TIÊN

Cryptophyllium phami Cumming et al., 2021

Họ: Bọ lá Phyllidae

Bộ: Bọ que Phasmatoidea

Đặc điểm nhận dạng:

Là loài côn trùng thuộc Bộ Bọ que có dạng lá màu xanh nõn chuối - lá cây nhạt. Thân dài tới 95mm. Hai cánh trước dài và rộng, hình lá cây, hai cánh sau hình quạt nan, nhiều gân và trong suốt. Đốt ngực giữa dài hơn hai đốt ngực trước và sau. Bụng dẹt mỏng theo hướng lưng bụng. ở đôi chân trước: đốt chày có riềm mỏng, đốt đùi có riềm rộng hơn nhiều, các riềm này cũng có màu xanh và trông giống như lá cây bị rách, hai đôi chân tiếp theo cũng có riềm nhưng hẹp hơn.

Sinh học, sinh thái:

Bọ lá là loài côn trùng biến thái không hoàn toàn, trứng được đẻ rải rác từng quả và nở ra thiếu trùng có dạng như trưởng thành nhưng cánh chưa phát triển, sau nhiều lần lột xác có các đặc điểm như đã nêu về đặc điểm nhận dạng. Đôi khi bọ lá có hiện tượng bùng nổ về số lượng, chưa rõ nguyên nhân. Bọ lá chỉ sống ở vùng nhiệt đới. Có thể thấy chúng trên các cành cây ở trong rừng ẩm, ít thấy trên các cây cỏ thấp và dại nắng. Cho tới nay, ở Việt Nam chưa biết rõ chúng ăn những lá cây gì, nhưng theo tài liệu ở nước ngoài người ta đã nuôi chúng bằng lá một loại cây thuộc họ Đào lộn hột Anacardiaceae. Bọ lá thường bị bò sát, chim tấn công con trưởng thành và một số ong, ruồi ký sinh trứng của chúng.

Phân bố:

Loài đặc hữu hẹp ở Việt Nam. Mới được phát hiện và công bố năm 2021 ở Vườn quốc gia Cát Tiên, Đồng Nai.

Giá trị:

Loài côn trùng to, đẹp, hiền lành với hình thái rất đặc thù, là một trong những ví dụ rất điển hình về tính đa dạng của côn trùng, sự ngụy trang của các loài vật trong thiên nhiên.

Tình trạng:

Thuộc vào loài hiếm, đang bị đe doạ do rừng bị phá huỷ và thu hẹp cùng với mục tiêu sưu tầm làm bộ mẫu của nhiều người, số lượng rất biến động theo thời gian và phụ thuộc vào mức độ khai thác hay vùng phân bố được bảo tồn.

Phân hạng: VU B2b,c,e+3bC2a.

Biện pháp bảo vệ:

Đã được đưa vào Sách Đỏ Việt Nam (phần Động vật) 1992, 2000. Vùng sinh sống của chúng phần lớn đang thuộc các khu rừng cấm quốc gia và các khu bảo tồn thiên nhiên. Bảo vệ rừng tự nhiên, nơi bọ lá cư trú và nếu có thể nên nhân nuôi loài này để bổ sung số lượng.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam năm 2010 - phần động vật - trang 31.