Em có đi công tác ở Hoàng Su Phì năm ngoái, thấy dân vẫn bán quan tài (mà người dân nói là) làm từ gỗ Ngọc Am. Không rõ là lấy từ cây tươi hay là từ những cây đã chết từ lâu, mà cũng không biết là nó có nguồn từ Hoàng Su Phì hay được lấy từ vùng khác về. Em đã mang thử bào gỗ về cất tinh dầu, cũng được một lọ. Về cảm quan (màu sắc, mùi) thì có vẻ đúng là Ngọc am. Theo em, nếu tranh luận như thế này thì rất khó trả lời chính xác. Nếu muốn xác định chắc chắn hơn loài cây đó là Ngọc Am, thì chỉ cần lấy gỗ (từ cây đã chết và cây còn sống) về cất tinh dầu, sau đó dùng sắc ký khối phổ (GC-MS) xác định thành phần tinh dầu và so sánh với thành phần của tinh dầu Ngọc am chuẩn là có thể kết luận được là ở Hoàng Su Phì có Ngọc am không (có từ xưa giờ đã tuyệt chủng - hay bây giờ vẫn tồn tại - dựa vào mẫu tinh dầu cây tươi và khô). Mẫu tinh dầu của em cất từ gỗ ở quán mộc nên cũng không dám chắc nó có nguồn gốc Hoàng Su Phì.

nếu được bạn làm hẳn cái đề tài nghiên cứu khoa học về vấn đề này đi, mình thấy quá hay còn gì?

Như thế có rắc rối quá ko? Ta chỉ cần lấy gỗ của 2 loại sống và chết đem đi giải phẫu rồi so sánh thế là song. Theo như các tài liệu thì chỉ còn vài cá thể Hoàng đàn rủ ở Hà Giang mà thôi. Hiện tại thì người ta chưng cất tinh dầu Ngọc Am từ những phần gốc và rễ. Tinh dầu đó có màu nâu đen. Ở dạng đậm đặc thì có mùi hắc. Pha loảng bằng nước thì có mùi thơm.

@ bác azit: Nghe thì hay như thế nhưng thực ra nghiên cứu nó cũng không có gì thú vị đâu bác ạ. Hàm lượng tinh dầu thì công nhận là lớn, nhưng nó gần như ko còn khả năng ứng dụng (do gần như bị tuyệt chủng-ko còn nguồn nữa), mà trồng trọt thì quá lâu năm để có được tinh dầu. Với lại, trong ngành Dược của em, tinh dầu Ngọc Am cũng không phải là có tác dụng gì ghê gớm và ưu việt hơn các loại khác.
@ bác Ngọc Bon: Nghe thì phức tạp như vậy nhưng em thấy ko hề rắc rối tí nào, nó khá là đơn giản và logic.
i) Thành phần của tinh dầu Ngọc am đã được công bố nhiều, có thể đem làm chuẩn. So sánh tinh dầu từ loại chết (thu tại rừng) là xác định xem từ xưa có cây Ngọc am ở HSP hay không. Với loại sống, có thể làm theo cách này, cũng có thể dùng đặc điểm hình thái để so sánh (đơn giản hơn). Với lại phân tích thành phần tinh dầu bây giờ khá đơn giản. Bác có thể gửi mẫu ở nhiều nơi, với khoảng 500k và 3 ngày - 1 tuần là có kết quả.
ii) Theo em dùng vi phẫu gỗ thì khá khó để xác định chính xác. Vì thực ra, phần gỗ đem giải phẫu thì chỉ có gỗ thôi, không được đặc trưng được cho các loài. Phần non đặc trưng hơn-đầy đủ hơn, nhưng ở loại chết thì lại không còn phần này nữa, chỉ còn gỗ thôi.
iii) Tính chất của tinh dầu Ngọc Am mà bác nói, chỉ là đặc tính cảm quan thôi, vì nó mang tính chất chung chung, có ở nhiều loại tinh dầu, không thể dùng để xác định chính xác tên loài được, trừ khi là chuyên gia trong lĩnh vực tinh dầu - và nghiên cứu nhiều về Ngọc Am cũng như các loại tinh dầu từ Fern nói chung.