BÌNH VÔI

Stephania rotunda Lour.

Họ: Tiết dê Menispermaceae

Bộ: Mao lương Ranunculales

Mô tả:

Cây hóa gỗ, leo quấn màu đo đỏ, dài 2 - 5m, hình trụ nhẵn, không có gai; rễ củ nạc, tròn sù sì màu hung hung với rễ con dạng sợi. Lá hình khiên, tròn hay trái xoan, dài 5 - 11cm, rộng 3 - 11cm, mong mỏng không lông, chóp có khi hơi nhọn tù, với mép thường lượn sóng tai bèo; gân 9 - 11 tỏa tia vể mọi phía; cuống lá dài 5 - 15cm; dính cách mép 1 - 3cm. Cụm hoa tán kép, có cuống dài 7 - 9cm mang những tán nhỏ có cuống 1, 5cm; cuống hoa dài 3 - 4mm; hoa vàng vàng; lá dài 3; cánh hoa 3; bao phấn 6, gắn trên đĩa. Quả hạch đỏ.

Nơi sống và thu hái:

Loài này mọc ở Đông Dương và Ấn Độ, mọc hoang, gặp nhiều ở các triền núi đá vôi khắp nước ta, nhất là các tỉnh phía Bắc; cũng thường gặp ở các khe đá và dưới vực; có củ nặng tới trên 20kg. Có thể thu hái củ quanh năm, đem về cạo bỏ vỏ đen, thái mỏng, phơi khô.

Công dụng:

Thường được dùng làm thuốc gây ngủ và an thần, chữa sốt nóng, nhức đầu đau dạ dày (thuộc nhiệt), ho nhiều đờm hen suyễn, khó thở. Phối hợp với các vị thuốc khác để trị ho lao, sốt rét kiết lỵ, ngoài da ngứa lở, mụn nhọt. Rotundin dùng chữa mất ngủ, làm thuốc bổ sức cho người lao lực, chữa đau tim, trị hen suyễn đau dạ dày, lỵ amip, sốt nóng. Phụ nữ sinh đẻ uống để lọc máu. Ngày dùng 3 - 5g dạng bột hoặc dạng rượu thuốc. Có thể dùng rotundin chlorhydrat dưới dạng thuốc bột, thuốc viên.

Tài liệu dẫn: Cây thuốc Việt Nam - Võ văn Chi - Trang 1239.