ĐAN SÂM

Salvia miltiorrhiza Bunge

Họ : Hoa môi Lamiaceae

Bộ : Hoa môi Lamiales

Mô tả:

Cỏ cao 3 - 80 cm. Rễ phình to thành củ. Thân vuông có lông tơ và lông tuyến dài màu xám mịn. Lá kép lông chim thường 3 - 7 lá chét, có cuống chung dài 1,5 - 7,5 cm, lá chét hình trứng hay hình mũi mác, cỡ 2 - 8 x 1 - 5 cm, chóp lá tù, gốc tròn hay hình tim, mép lá xẻ răng cưa, cả hai mặt có lông tơ và lông tuyến dài, mịn. Gân bên 4 - 5 đôi, cuống lá chét dài 3 - 15 mm. cụm hoa dạng chùm ở tận cùng, dài 15 - 20 cm, gồm các vòng dãn cách, mỗi vòng thường 6 hoa.

Lá bắc hình trứng hay hình mũi mác, có 5 - 7 x 2 - 2,5 mm, có lông dài mịn. Hoa có cuống dài 3 - 5 mm. Đài hình chuông, có lông tơ và lông tuyến ở phía ngoài, cỡ 7 - 10 x 4 - 5 mm, 2 môi. Môimtrên 3 thùy hàn liền thành 1 thùy, vẫn còn dấu vết ở đỉnh, môi dưới 2 thùy nhọn, đài quả đồng trưởng cỡ 12 - 14 x 5 - 6 mm. Tràng màu xanh tím nhạt, dài 12 - 15 mm, có lông ở phía ngoài, 2 môi, môi trên 2 thùy xẻ nông, hơi cong dạng mũ, môi dưới 3 thùy ngắn hơn môi trên, vơí thùy giữa rộng đỉnh hay có khuyết.

Nhị hữu thụ 2, hướng lên phía môi trên của tràng, trung đới dài hơn chỉ nhị. Bầu nhẵn, vòi nhụy xẻ 2 thùy ở đỉnh. Quả hình bầu dục, cỡ 2 - 3 x 1 - 1,5 mm, màu đen.

Sinh học và sinh thái:

Ra hoa tháng 6 - 8, quả chín tháng 9 - 10. Cây nhập nội thích nghi với môi trường sáng và ẩm.

Phân bố:

Trồng ở Lào Cai (Sapa, Bắc hà), Vĩnh Phúc (Tam Đảo), Hà Nội (Văn Điển) và một số vườn thuốc khác. Còn có ở Trung Quốc, Nhật Bản.

Giá trị sử dụng:

Cây dùng làm thuốc chữa mẩn ngứa, giảm đau, xưng khớp, kinh nguyệt không đều.

Tài liệu dẫn: Thực vật chí Việt Nam - Vũ xuân Phương - Tập 2 - Trang 120.