MÃ TIỀN

Strychnos nux - vomica L.

Họ: Mã tiền Loganiaceae

Bộ: Long đởm Gentianales

Mô tả:

Cây rụng lá cao 10 - 25m, đường kính 45 - 80cm, thân tròn, mập, không thẳng, tán rộng và rậm. Vỏ thân màu xám trắng, hơi nhăn dọc. Thịt vỏ màu trắng vàng hơi ròn. Cành non, đôi khi có gai ở nách lá.

Lá đơn nguyên mọc đối, hình trứng tròn, đôi khi gần tròn, dài 6 - 12cm, rộng 5 - 9cm. đầu hình nêm, tù, hoặc gần tròn thường có một mũi ngắn, gốc hình tim men theo cuống. Gân lá hình cung, với đôi gân giữa lớn gần bằng gân chính.

Cụm hoa ngù - tán ở kẽ lá đầu cành. Hoa màu vàng nhạt có mùi thơm. Lá bắc nhỏ có lông, 5 cánh đài hợp thành ống ngắn, có 5 răng phía trên, màu xanh. 5 cánh tràng màu vàng nhạt, trắng hoặc xanh nhạt hợp phía dưới thành ống, thùy tràng dày nên ở đầu, 5 nhị không cuống, đính trên ống tràng. Bầu hình trứng, có nhiều noãn.

Quả mọng hình cầu, đường kính 2,5 - 4cm, nhẵn, non màu xanh sang màu vàng, khi khô màu nâu, quả bì cứng rắn, cơm quả màu trắng. Nhiều hạt dẹt phủ lông mịn màu trắng bạc.

Phân bố:

Thế giới: Lào, Campuchia, Thái Lan, Mianma, ấn Độ....

Việt Nam: cây mọc ở Gia Lai, Kontum, Phú Yên, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Sông Bé, Tây Ninh, Thuận Hải, Đồng Nai... Từ vùng duyên Hải đến vùng núi cao ưa nơi đồng bằng, thung lũng, khe suối, đất ẩm.

Hoa tháng 2 - 3. Quả tháng 8 - 10.

Công dụng:

Gỗ màu trắng, thô, xấu, nhẹ, dùng đóng đồ đạc thông thường. Hạt lá nguồn alcaloid quan trọng để chế strychinin.

Tài liệu dẫn: Cây gỗ kinh tế - Trần Hợp, Nguyễn Bội Quỳnh - trang 479.