THÍCH NĂM THÙY

Acer oliverianum Pax.

Họ: Thích Aceraceae

Bộ: Bồ hòn Sapindales

Mô tả:

Cây gỗ nhỏ cao 7 - 9m, đường kính 15 - 17cm. Tán thưa chia cành sớm. Vỏ cây nhẵn, màu lục nhạt hay nâu xám, thường có bột sáp. Cành non mảnh, nhẵn hay hơi có lông mềm, ngắn.

Lá đơn, mỏng, lá mọc đối, dài 7 - 10cm, rộng 5 - 7cm, đỉnh lồi, gốc gần hình tim, phiến thường xẻ dạng chân vịt 5 thùy, thùy giữa lớn nhất, xẻ tới 1/3 hay 1/2 phiến lá, 2 thùy ngoài cùng nhỏ nhất, chỉ xẻ tới 1/3 hay 1/4 phiến lá, mép lá có răng cưa, gân gốc 5, mỗi gân gốc có 3 - 5 đôi gân bên, nách gân có tụm lông nhỏ. Hệ gân nổi rõ cả 2 mặt, mặt trên màu lục vàng, mặt dưới màu lục nhạt, cuống lá dài 4 - 5cm, dài 1mm, mềm nhẵn hay hơi có lông mềm ngắn ở đỉnh, lá dễ rụng.

Cụm hoa ngù, hoa tạp tính. Cánh đài 5, cánh tràng 5, hình trứng màu trắng. Nhị 8, chỉ nhị thành sợi. đĩa hoa hơi xẻ. Bầu có lông mềm dài, vòi không lông, đầu nhụy hơi xẻ 2, cong; quả có cánh, dài 3 - 3,5cm, tập hợp thành cụm quả dạng ngù, rũ xuống, 2 quả xếp gần đối đỉnh, phần cánh hơi cong chếch lên, có gân.

Phân bố:

Thế giới: Trung Quốc...

Việt Nam: cây mọc trong rừng lá rộng thường xanh nhiệt đới đến á nhiệt đới từ địa hình đồi và núi thấp đến núi trung bình ở độ cao 900 - 1.200m (so với mặt biển), thuộc các tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang, Lào Cai, Cao Bằng.

Sinh thái:

Cây trung tính, lúc nhỏ là loài cây chịu bóng, khi trưởng thành đòi hỏi ánh sáng đầy đủ nằm ở tầng ưu thế sinh thái, hỗi gioa với các loài cây lá rộng thướng xanh khác. Cây ưa đất vàng, đất alit, mùm nhiều hay đen núi đá vôi, màu mỡ thoát nước. Cây cho quả nhiều, nhưng tái sinh kém.

Công dụng:

Gỗ tương đối tốt, dùng trong xây dựng, đóng đồ dùng gia đình, làm ống sợi, thoi dệt, trụ mỏ. Hoa là nguồn mật nuôi ong. Hạt chứa dầu. Mùa đông lá chuyển thành màu đỏ, rụng đồng loạt, khá đẹp, nên có thể trồng cây làm cảnh ở các thị trấn, thị xã, thành phố vùng núi cao.

Tài liệu dẫn: Cây gỗ kinh tế - Trần Hợp, Nguyễn Bội Quỳnh - trang 17.