A LÂY ĐỎ

Alleizettella rubra Pitard, 1923.

Họ: Cà phê Rubiaceae

Bộ: Long đởm Gentianales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây bụi, cao khoảng 2 m, có lớp lông áp sát trên cành non. Gân ở mặt dưới lá, cuống lá, lá kèm, trục cụm hoa, lá bắc và đài có lông. Lá dai, có phiến hình thuôn hẹp hay mác ngược, thót nhọn ở cả 2 đầu, dài 8 - 18 cm, rộng 2,5 - 5 cm. Có 8 - 11 đôi gân bậc hai. Cuống lá dài 3 - 6 mm. Cụm hoa xim ở đầu cành, dài 2 - 3 cm, có trục bậc một và các trục bậc hai và cuống hoa dài 2 - 3 mm. Hoa màu trắng. ống đài dài 2 mm, hình chuông, tận cùng bằng 5 thùy hình dải, dài 2 mm. ống tràng dài 1 cm, hình trụ hẹp ở gốc, phình gần hình cầu ở trên, có vòng lông ở họng, tận cùng bằng 5 thùy dài 5 mm, hình dải hẹp, nhọn và cong ra ngoài thành móc ở đầu. Nhị 5, không có chỉ nhị. Bầu hình trứng, dài 1,5 mm; có 2 ô, mỗi ô có 2, ít khi 3 noãn. Quả mọng, màu đỏ, hình cầu, đường kính 7 - 9 mm, cao 8 - 10 mm, có đài tồn tại ở đầu. Hạt dài 4 mm, rộng 3 mm.

Sinh học, sinh thái:

Ra hoa và quả tháng 1 - 2. Mọc rải rác dưới tán rừng rậm nhiệt đới thường xanh mưa mùa ẩm, ở sườn núi, ở độ cao khoảng 1.400 m.

Phân bố:

Trong nước: Mới thấy ở Lâm Đồng (Lạc Dương: núi Langbian).

Thế giới: Chưa biết

Giá trị:

Có lẽ là loài đặc hữu của Việt Nam, nguồn gen hiếm và độc đáo, chỉ gặp ở Lâm Đồng (Lạc Dương: núi Lang Bian).

Tình trạng:

Loài phân bố hẹp, môi trường sống bị xâm hại do việc chặt phá rừng làm mất môi trường sống.

Phân hạng: VUA1a,c.

Biện pháp bảo vệ:

Loài đã được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá "hiếm" (Bậc R). Đề nghị bảo vệ nguồn gen quý hiếm ở Khu bảo tồn thiên nhiên Núi Bà - Lang Bian. Cần đưa trồng ở Vườn thực vật Đà Lạt. Tìm cách nhân giống để bảo vệ nguồn gen quý hiếm này.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam năm 2007 - phần thực vật – trang 314.