HOÀNG ĐÀN RỦ

Cupressus funebris Endl., 1847

Cupressus pendula Thunb., 1783

Biota pendula (Thunb.) Endl., 1847

Xanthocyparis pendula (Thunb.) de Laub. & Husby, 2015

Callitropsis funebris (Endl.) de Laub. & Husby, 2012

Họ: Hoàng đàn Cupressaceae

Bộ: Hoàng đàn Cupressales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ nhỡ, cao 15 - 20 m, có tán hình tháp, vỏ thân màu đỏ nâu và nhẵn. Cành mọc đứng, đầu rủ xuống. Cành nhỏ, dẹt, xếp ít nhiều trên một mặt phẳng. Lá hình vảy, màu lục lam, mọc thành 4 dãy, hai dãy lưng bụng hình vảy dẹt, ôm sát cành, trừ đầu nhọn tự do, ở mép lá có răng và có tuyến ở lưng không rõ, dài 6 - 7 mm; hai dãy lá bên hình thuyền, có đầu nhọn, nón đực hình trứng - thuôn, tiết diện 4 cạnh; gồm 6 - 8 đôi nhị, mỗi nhị mang 4 - 5 túi phấn. Nón cái mọc đơn độc ở đầu cành, khi trưởng thành gần hình cầu, đường kính 1 - 2 cm, gồm 6 - 8 vảy, hình 4 - 5 cạnh: có mái hơi bị dẹt với môt mũi nhọn cong ở giữa. Hạt 3 - 5 ở mỗi vảy hữu thụ, hinh thuôn ngắn - dẹt, màu nâu đỏ, rộng hơn và có một mũi nhọn ở đầu, có cánh rộng với nhiều điểm tuyến tiết nhựa đỏ.

Sinh học, sinh thái:

Mọc rất rải rác trong rừng rậm nhlệt đới thường xanh mưa mùa ẩm, chủ yếu ở đai núi thấp, trên núi đá vôi, ở độ cao 400 - 1.500m. Nón xuất hiện tháng 3 - 4, hạt chín sau 2 năm vào tháng 7 - 8.

Phân bố:

Trong nước: Hà Giang (Đồng Văn) và Lạng Sơn (Chi Lăng: Sông Hóa).

Nước ngoài: Trung Quốc, Ấn Đô, Nêpan, Buhtan.

Giá trị:

Gỗ cứng, mịn, màu vàng nhạt, được ưa chuộng để đóng đồ dùng gia đình như bàn giường.. Cây trồng làm cảnh có giá trị vì dáng đẹp.

Tình trạng:

Loài hiếm. Có thể bị đe dọa tuyệt chủng vì bị chặt lấy gỗ thay Hoàng đàn Cupressus torulosa để làm bột hương.

Mức độ đe doạ: Bậc R (theo sách đỏ Việt Nam 1996)

Đề nghị biện pháp bảo vệ:

Là đối tượng bảo vệ một trong số khu rừng trên núi đá vôi ở vùng Đồng Văn - Phó Bảng (tỉnh Hà Giang). Nên sớm đưa vào trồng làm cảnh đẹp ở những vùng núi có điều kiện sống thích hợp.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2000 - phần thực vật - trang 393.