GĂNG TRẮNG

Catunaregam tomentosa (Bulume ex DC) Tirving, 1979

Gardenia tomentosa Blume ex DC., 1830

Randia tomentosa (Blume ex DC.) Hook.f., 1880

Xeromphis tomentosa (Blume ex DC.) T.Yamaz., 1970

Họ: Cà phê Rubiaceae

Bộ: Long đởm Gentianales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây nhỡ cao 4 - 10 m; cành mảnh, thòng, với các nhánh có lông mềm, với gai thắng hay ngang, dài 1 - 5 cm. Lá xoan ngược hay bầu dục, gần ngọn, tròn hay có mũi ở đầu, nhọn sắc ở gốc, màu lục ở trên, có lông mềm màu trăng trắng và hơi vàng vàng ở dưới, dài 2.5 - 13 cm, rộng 1.5 - 4.5 cm. Hoa màu trắng kem, thường đơn độc, hầu như không cuống, ở nách lá phía ngọn. Quả dạng quả mọng, hình trứng hay hình cầu, dài 2.5 - 4 cm, rộng 2 - 4 cm, đầy lông vàng. Hạt nhiều dài 5mm, rộng 3 - 4 mm, nhẵn bóng màu đen đen.

Sinh học, sinh thái:

Cây mọc trong rừng còi, rừng thưa, trên đất ngèo, xấu, khô hạn. Cây ưa sáng, chịu hạn tốt. Tái sinh hạt và chồi đều tốt.  Hoa tháng 2 - 5, quả tháng 4 - 7.

Phân bố:

Trong nước: Từ Khánh Hoà vào đến Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu. Cũng thường được trồng làm hàng rào. Quả và lá thu hái vào mùa hè, dùng tươi hay phơi khô.

Nước ngoài: Campuchia, Jawa, Lào, Malaysia, Myanmar, Thái Lan.

Công dụng:

Lá dùng giải nhiệt nhiệt, chữa đái vàng, đái dắt, sôi bụng. Ngày dùng 20 - 30g dưới dạng thạch (vò lá với nước đun sôi để nguội, lọc nhanh, để cho đông đặc, ăn với đường), Quả được dùng ngâm nước gội đầu, có ngâm và cũng có thể nấu nước gội để giữ tóc được mềm mại và bóng mượn. Ở Campuchia, người dân còn dùng để dùng để làm thuốc chữa viêm lợi răng. Gỗ làm trục xe bò và cũng có thể đốt làm than gỗ.

Tài liệu dẫn: Cây thuốc Việt Nam - Võ văn Chi - Trang 512.