NẤM THÔNG
NẤM THÔNG
Boletus edulis
Bull. ex Fr., 1821
Boletus
bulbosus
Schaeff., 1762
Họ: Nấm thông Boletaceae
Bộ: Nấm mỡ Agaricales
Đặc điểm nhận
dạng:
Mũ nấm hình bán
cầu dẹt, rộng 8 - 15 cm, không dính, khi non màu trắng hơi xám hoặc xám nâu hạt
dẻ, khi già có màu nâu với sắc thái hơi đen, vàng mật ong, nâu đến nâu vàng. Mép
mũ nguyên, thịt dày, khi non màu trắng, lúc bị tổn thương không bị đổi màu, có
mùi dễ chịu. Cấu trúc của sợi nấm không màu đến hơi vàng. Bào tầng dạng ống, mỗi
mm có từ 2 - 3 ống, khi non màu trắng, khi già chuyển màu vàng lục, phần ống
quanh cuống hơi lõm. Cuống ở giữa, có mạng lưới nhỏ, hình trụ, phần gốc hơi
phình, dài 7 - 12 cm, dầy 18 - 29 mm. Bào tử hình bầu dục, màu vàng nhạt, nhẵn,
không đổi màu trong KOH, kích thước 12 - 17 x 4,5 - 5,5
mm. Đảm hình chuỳ, kích thước 33 - 38 x 7,5 - 8,5
mm. Liệt bào dạng chuỳ.
Sinh học, sinh
thái:
Nấm phát triển từ
tháng 4 đến tháng 10. Thường mọc dưới rừng Thông ở đồng bằng như ở Bắc Giang,
đến vùng cao nguyên, ở độ cao 1.500 m như Đà Lạt (Lâm Đồng)
Phân bố:
Trong nước: Bắc
Giang (Yên Dũng), Lâm Đồng (Đà Lạt)
Nước ngoài: Châu
Á, châu Âu, châu Phi, châu Mỹ, châu Đại Dương.
Giá trị:
Một trong những
loài nấm ăn quan trọng mọc hoang dại được buôn bán trên thế giới. Đông Âu và
Italia thường thu hái để xuất khẩu dưới dạng nấm khô hoặc muối.
Ở thành phố Đà
Lạt, nhân dân đi thu hái, sau đó chẻ nhỏ, phơi khô bán cho các nhà hàng nổi
tiếng ở thành phố Hồ Chí Minh để chế biến các món ăn cao cấp. Nhiều thương nhân ở Pháp
đến đặt mua Nấm thông ở Việt Nam, nhưng không có nhiều để bán.
Tình trạng:
Loài đang bị đe
doạ vì diện tích phân bố không rộng và khu phân bố bị chia cắt, nơi cư trú bị
thu hẹp do rừng Thông bị tàn phá. Rừng thông Yên Dũng (Bắc Giang) trước đây nhân
dân thu hái Nấm thông để ăn, nhưng nay rừng Thông đã bị khai thác cạn kiệt đến
mức không còn nữa. Do đó, nấm thông ở đây cũng bị mất theo.
Phân hạng:
VU A1a,c,d
Biện pháp bảo vệ:
Loài đã được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với
cấp đánh giá "sẽ bị nguy cấp" (Bậc V). Cần bảo vệ các rừng Thông đã có và
khôi phục những rừng Thông đã bị mất để bảo vệ các loài nấm quý này.
Tài liệu dẫn:
Sách đỏ Việt Nam 2007 - phần thực vật - trang 458
