THÔNG NĂM LÁ ĐÀ LẠT
THÔNG NĂM LÁ ĐÀ LẠT
Pinus dalatensis
Ferre, 1969
Pinus wallichiana
var. dalatensis (Ferré) Silba, 1984
Họ: Thông Pinaceae
Bộ:
Thông Pinales
Đặc điểm nhận
dạng:
Cây gỗ to, có tán
hình nón thưa, thường xanh, cao đến hơn 30m và đường kính thân 0,6 - 0,8 m. Ở
cây non, vỏ thân nứt dọc, nhưng ở cây già vỏ bong từng mảng. Các cành ngắn mọc
thành cụm trên đầu cành. Mỗi cành ngắn mang 5 lá ở đỉnh, hình kim, dài 6 - 11
cm, rộng 0,6 - 0,7mm, mặt cắt mang hình tam giác đều, cạnh có răng cưa nhỏ, hai
mặt bên, mỗi mặt mang 2 - 5 hàng lỗ khí. Nón đơn tính, cùng gốc; nón cái thành
thục hình trụ, dài 5,5 - 10 cm, đường kính 2,5 - 4 cm; gồm 25 - 50 vảy dài 2,5
cm, rộng 1,5 - 2,5 cm, mái vảy ở tận cùng. Khi chín vảy màu xám đen. Hạt hình
trứng, màu nâu, dài 0,8 - 1 cm, đường kính 0,4 - 0,5 cm, mang cánh dài 1,5 cm ở
phía trên đĩnh.
Sinh học, sinh
thái:
Mọc trong rừng
rậm nhiệt đới thường xanh mưa mùa ẩm, trên núi trung bình, ở độ cao 1500-2000 m,
cùng với một số loài lá kim và lá rộng khác như Pơ mu Fokienia hodginsii,
Tô hạp đá vôi Keteleeria davidiana, Hoàng đàn giả Dacrydium pierrei,
Chắp tay Symingtonia populnea và một số loài khác thuộc Họ Long não
Lauraceae và Thích Aceraceae. Trên đất vàng alít hay đất xám
đen, tần mỏng phong hóa từ đá granít hay đá cát. Hạt chín vào tháng 2-3. Chưa
thấy tái sinh bằng hạt ở núi Ngọc Linh, cũng như ở các nơi khác, sinh trưởng
chậm.
Phân bố:
Trong nước: Gặp
từ Thừa thiên Huế (Phú Lộc: Thừa Lưu) đến Tây Nguyên: Kontum (Dác Giây: núi Ngọc
Linh và dãy núi Top Rec, Ngọc Áng), Đắc Lắc (Krông Bông: núi Chư Yang Sin, Lâm
Đồng (Lạc Dương: xã Lát, thác Uyên Ương, Langbiang, Đà Lạt: Trại Mát).
Nước ngoài: Lào
Giá trị:
Nguồn gen hiếm,
loài cho gỗ.
Tình trạng:
Loài hiếm. Có thể
bị đe dọa tuyệt chủng do bị thu hẹp môi trường sống và chưa thấy tái sinh.
Mức độ đe doạ:
Bậc R (theo sách đỏ Việt nam 2016).
đề nghị biện
pháp bảo vệ:
Bảo vệ nguyên vẹn
trong 2 khu rừng cấm Chư Yang Sinh và Ngọc Linh và 4 cây còn lại ở thác Uyên
Ương Đà Lạt để thu hạt, nhân giống. Cần gấp rút đưa vào trồng.
Tài liệu dẫn:
Sách đỏ Việt Nam 2000 - phần thực vật - trang 409.
