LAN HOÀNG THẢO ĐỐM TÍA

Dendrobium wardianum R. Warner, 1862.

Họ: Phong lan Orchidaceae

Bộ: Phong lan Orchidales

Đặc điểm nhận dạng:

Lan phụ sinh. Thân dài 35 - 40 cm, dầy 0,6 - 1 cm, lóng dài 4 - 5 cm, đỉnh mỗi lóng phình mập rõ. Lá hình mác, đỉnh chia 2 thuỳ tròn lệch, dài 8 - 11 cm, rộng 1,7 - 2,5 cm. Cụm hoa bên, 1 - 4 hoa, mọc trên thân không còn lá. Lá bắc dài 0,5 - 0,6 cm; hoa có đường kính 5 - 6 cm, cuống hoa và bầu dài 3,5 - 4 cm. Các lá đài hình mác, đỉnh tù, dài 3,8 - 4 cm, rộng 1,2 - 1,4 cm. Cằm dài khoảng 0,7 cm, đỉnh tròn. Cánh hoa hình bầu dục, đỉnh hơi nhọn, dài 3,5 - 3,8 cm, rộng 2 - 2,2 cm. Chót đỉnh lá dài và cánh hoa màu tím. Môi hình gần tròn, dài 3 - 3,2 cm, rộng 2,6 - 2,8 cm, chót đỉnh màu tím, phần còn lại màu vàng nhạt với 2 đốm lớn màu tím ở giữa. Cột màu trắng, cao 0,3 - 0,4 cm; tuyến mật hình bầu dục, răng cột tù ở đỉnh. Nắp màu tía, hình mũ cao, đỉnh hơi cong, phủ nhú mịn.

Sinh học và sinh thái:

Ra hoa vào tháng 2 - 3. Tái sinh bằng chồi và hạt. Mọc bám trên các cây gỗ lớn trong rừng, ở độ cao 500 - 600 m.

Phân bố:

Trong nước: Lào Cai (Sapa), Ninh Bình (Cúc Phương: núi Mây Bạc).

Thế giới: Ấn Độ, Butan, Trung Quốc, Mianma, Thái Lan.

Giá trị: Loài hiếm. Cây làm cảnh vì có dáng cây và hoa đẹp, cánh màu trắng chót tím, môi có tâm vàng nhạt, có thể gây trồng.

Tình trạng:

Loài có khu phân bố và nơi cư trú chia cắt. Hiện một điểm phân bố nằm trong khu vực vườn quốc gia Cúc Phương nhưng nơi này vẫn luôn bị đe doạ xâm hại.

Phân hạng: VU B1+2c.

Biện pháp bảo vệ:

Loài đã được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá "hiếm" (Bậc R). Đề nghị xây dựng khu bảo tồn và nhân giống Lan trong các vườn quốc gia và di chuyển một lượng cây sống có thể của loài này về khu bảo tồn và chăm sóc.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam năm 2007 - phần thực vật – trang 440.