NẮP ẤM TRUNG BỘ

Nepenthes annamensis Macfarl. 1908

Nepenthes smilesii Hemsl., 1895

Họ: Nắp ấm Nepenthaceae

Bộ: Nắp ấm Nepenthales

Đặc điểm nhận dạng:

Cỏ leo, thân dài 20 - 30cm hay hơn, khi non có lông màu vàng, sau nhẵn. Lá gồm 2 phần: phần dưới hình dải, thắt lại từ giữa thành roi với một vùng lông rậm; phần trên cuống lá phình lên thành hình ống, giống cái bình hình trụ, có nắp là phần cuối của phiến lá. Bình ở lá gốc thích nghi với việc bắt côn trùng nhờ thành bình ngắn thắt từ giữa và có vùng lông dày gần miệng; ở bình phiến lá phía trên thích nghi với việc bắt mồi nhỏ do trong bình có nhiều tuyến tiết ra dịch axít làm tan được protit, có tua ngắn và có lông. Cây mang hoa đơn tính khác gốc. Cụm hoa chùm ở đầu cành. Cụm hoa đực dài 50cm, nhưng hoa chỉ tập trung ở phần đầu (14 - 15cm) của cuống cụm hoa; hoa đực có bao hoa gồm những phiến hình trái xoan, có lông màu rỉ sắt ở mặt ngoài và ở mép, bên trong có tuyến; cột nhị có lông ở gốc; bao phấn hợp lại. Cụm hoa cái dài đến 50cm, nhưng hoa cũng chỉ tập trung ở phần đầu (8 - 10cm) của cuống cụm hoa; cuống hoa cái dài 8,5 mm, có lông. Bao hoa có 4 phiến hình mác, có lông ở mặt ngoài và ở mép, có tuyến ở mặt trong. Quả có cuống dài 1,5cm, màu đen nhạt, có lông. Hạt hình thoi, dài 5 - 6 mm.

Sinh học, sinh thái:

Mùa hoa quả từ tháng 5 - 12. Tái sinh bằng hạt, bằng cành. Mọc nơi đất lầy, trong rừng thưa, rừng Thông. Đất chua.

Phân bố:

Trong nước: Quảng Trị (Vĩnh Linh), Đà Nẵng, Lâm Đồng (Đà Lạt, Bảo Lộc), Tây Ninh (Vườn quốc gia Lò Gò - Sa Mác.

Nước ngoài: Campuchia.

Giá trị:

Nguồn gen hiếm. Trồng làm cảnh.

Tình trạng:

Khu phân bố bị thu hẹp dần, nơi cư trú thường bị xâm hại do tác động khai phá đất rừng của con người.

Phân hạng: EN B1+2a.

Biện pháp bảo vệ:

Loài thực vật thuộc họ Nắp ấm Nepenthaceae này đã được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá "hiếm" (Bậc R). Bảo vệ ở trong khu bảo tồn (Lâm Đồng). Đem trồng ở các vườn thực vật.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2007 - phần thực vật - trang 298.