DẦU ĐỌT TÍM

Dipterocarpus grandiflorus Blanco, 1845

Mocanera grandiflora Blanco, 1837

Dipterocarpus blancoi Blume, 1856

Dipterocarpus griffithii Miq., 1864

Dipterocarpus mottleyanus Hook.f., 1860

Họ: Dầu Dipterocarpaceae

Bộ: Bông Malvaceae

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ lớn thường xanh, cao 30 - 35 m, đường kính thân đến 1m. Tán hình ô hẹp; vỏ bong thành miếng nhỏ. Lá hình trứng, chất da, nhẵn, dài 13 - 24 cm, rộng 8 - 14 cm, đầu có mũi nhọn dài, gốc tròn; gân cấp hai 15 - 17 đôi; cuống lá dài 3 - 9 cm. Lá kèm nhỏ, nhẵn, tạo thành búp màu tím. Cụm hoa dài 18 - 25 cm, mang 2 - 5 hoa; cánh hoa đỏ nhạt, dài 3 cm. Nhị 30. Quả có ống đài bao bọc, dài 7 cm, rộng 3,5 cm, có 5 gờ lớn và 5 cánh; 2 cánh lớn dài 22 cm, rộng 3 cm; 3 cánh nhỏ dài 2 cm, rộng 1,5 cm.

Sinh học, sinh thái:

Mùa hoa tháng 3 - 4, mùa quả tháng 6 - 7. Thường mọc rải rác trong rừng kín thường xanh, mưa mùa nhiệt đới, có lượng mưa lớn, ở độ cao dưới 700 m. trên các đất sâu dày, phát triển trên đá mẹ granít, phiến thạch hay phù sa cổ. Cây ưa sáng khi già, giai đoạn còn non chịu bóng. Tái sinh hạt mức độ trung bình, tái sinh chồi tốt.

Phân bố:

Trong nước: Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, Kontum, Gia Lai, Lâm Đồng, Tây Ninh, Bình Phước, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, thành phố Hồ Chí Minh.

Nước ngoài: Đảo Andaman, Bangladesh, Borneo, Lào, Malaya, Myanmar, Philippines, Sumatera, Thái Lan.

Giá trị:

Loài mới được ghi nhận ở Việt nam. Gỗ có giác lõi phân biệt, lõi màu vàng nhạt, thớ mịn, thẳng. dễ gia công, chế biến; dùng trong xây dựng và đóng đồ đạc. Cây cho nhựa dầu màu vàng nhạt, thơm, hơi dẻo, có thể khai thác và dùng như nhựa cây Dầu rái.

Tình trạng:

Hiện nay nơi sống của loài đang bị thu hẹp nghiêm trọng, loài cây bị khai thác để lấy gỗ; trong khi đó tái sinh hạt không tốt, nên đang đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng.

Phân hạng: VU A1c,d + 2c,d

Biện pháp bảo vệ:

Được bảo vệ trong Khu bảo tồn thiên nhiên Sông Thanh (Quảng Nam) và khu Cát Lộc (Lâm Đồng) (nằm trong Vườn quốc gia Cát Tiên). Có thể trồng thành rừng thuần loại.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2007 - phần thực vật - trang 169.