ĐÀI MÁC

Chroesthes lanceolata (T. Anders.) B. Hansen, 1983

Asystasia lanceolata T. Anders. 1867

Chroesthes pubiflora Benoist, 1927.

Họ: Ô rô Acanthaceae

Bộ: Hoa mõm sói Scrophulariales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây bụi cao 1 - 2 m. Lá đơn mọc đối, hình mác - thuôn, dài 5 - 12 cm, rộng 1,5 - 4 cm, chóp lá nhọn dài, gốc thuôn hay nhọn, mép nguyên, hai mặt hầu như nhẵn, gân bên 5 - 7 đôi, cuống lá 3 - 8 mm. Cụm hoa hình chùm ở đỉnh cành, dài 5 - 10 cm. Lá bắc sớm rụng. Đài 5, hợp rất ít ở phía dưới, các thuỳ đài dài 10 - 12 mm, rộng 1 - 2,5 mm không đều nhau, có màu gần như cánh hoa và có tuyến. Tràng màu hồng nhạt, dài 2 - 2,5 cm, phần dưới hình ống, phần trên phình rộng, có 5 thuỳ, phía ngoài có lông và lông tuyến. Nhị 4, hai dài, hai ngắn thụt trong ống tràng; gốc bao phấn có hai cựa nhọn, mảnh, lưng có lông. Bầu 2 ô, mỗi ô 2 noãn, nhẵn. Quả nang dài 12 mm, nhẵn, có 4 hạt. Hạt có lông nhỏ.

Sinh học, sinh thái:

Gặp dưới tán rừng thưa, ven rừng, ven đường, ở độ cao từ 200 - 1.400 m. Tái sinh bằng hạt tốt, tái sinh chồi kém. Mùa hoa và quả từ tháng 3 - 6.

Phân bố:

Trong nước: Mới chỉ gặp ở 1 điểm ở Điện Biên

Nước ngoài: Trung Quốc (Vân Nam), Myanmar, Lào, Thái Lan.

Giá trị:

Nguồn gen hiếm và độc đáo. Loài duy nhất của chi, phân bố hẹp ở Việt Nam. Cây được dùng làm thuốc.

Tình trạng:

Nguồn gen hiếm, chỉ gặp ở một điểm ở Lai Châu (Điện Biên). Do tác động của chặt phá rừng làm cho môi trường sinh thái và điều kiện sống bị tác động lớn. Cây có nguy cơ bị tuyệt chủng.

Phân hạng: CR B1+2e.

Biện pháp bảo vệ:

Loài đã được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá "bị đe doạ" (T). Bảo vệ loài ở môi trường tự nhiên, không chặt phá rừng. Nên khoanh khu vực có loài này để bảo vệ. Đưa về trồng giữ nguồn gen và tạo nguồn nguyên liệu. Điều tra thêm vùng phân bố.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2010 - phần thực vật - trang 33.