DÓ ĐẤT HOA THƯA
DÓ ĐẤT HOA THƯA
Balanophora laxiflora
Hemsl.,
1894
Acroblastum
hexamerum (Tiegh.) Setch., 1935
Balania
formosana (Hayata) Masam., 1933
Polyplethia
morrisonicola (Hayata) Nakai, 1939
Họ: Dương Đài Balanophoraceae
Bộ: Dương
Đài Balanophorales
Đặc điểm nhận dạng:
Cỏ mập, sống
ký sinh trên rễ, màu nâu đỏ, cao 10 - 20 cm, không diệp lục. “Củ” hình
trứng, đường kính 2 - 2,5 cm, bề mặt sần sùi và có mụn hình sao nổi rõ. Thân khí
sinh (là cuống cụm hoa) mang 5 - 10 lá dạng vảy ở phía gốc;
phiến lá hình mũi mác, cỡ 2 - 2,5 x 1 - 1,5 cm. Hoa đơn tính khác gốc, họp thành
cụm hoa dạng bông nạc. Cụm hoa đực hình trụ, gồm những
hoa gần như không cuống; bao hoa gồm 6 mảnh, trong đó 2 mảnh giữa (đối diện
nhau) lớn hơn và cụt đầu, các mảnh bên hình trái xoan tròn đầu; khối phấn bị ép
ngang. Hoa cái hình bầu dục thuôn; không có
bao hoa, mọc ở quanh chân của vảy bảo vệ; vảy hình trứng lõm ở đỉnh; 1 vòi
nhụy.
Sinh học, sinh thái:
Ra hoa tháng 11 - 12 (và chỉ khi có
hoa mới dễ phát hiện). Sinh sản vô tính (bằng cách đẻ nhánh). Mọc rải rác trong
rừng (ký sinh trên rễ) cây lá rộng, nơi ẩm, ở độ cao 600
- 2.300 m.
Phân bố:
Trong nước: Ninh Bình (Cúc Phương),
Lào Cai (Fansipan) Kontum (Ngọc
Guga, Ngọc Pan), Chư mom Ray, Chư Yang Sin, Lâm Đồng (Bidoup
- Núi Bà)
Khánh Hòa (Khu BTTN Hòn Bà)
Nước ngoài:
Trung Nam Trung Quốc, Đông Nam Trung Quốc, Lào, Đài Loan, Thái Lan, Tây Tạng, Lào.
Giá trị:
Nguồn gen hiếm và độc đáo
của loài thực vật không diệp lục sống ký sinh này ở Việt Nam. Là loài
cần đưa vào
giảng dạy cho học sinh sinh viên học tập và hiểu biết thêm về sinh thái loài.
Tình trạng:
Loài có khu phân bố chia cắt, diện
tích nơi cư trú không thể vượt quá 500 km2. Số cá thể gặp thường rất
ít, bản thân lại bị khai thác lấy nguyên liệu làm thuốc.
Phân hạng:
EN B1+2b,c,e.
Biện pháp bảo vệ:
Loài đã
được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá "sẽ nguy cấp" (Bậc
V). Không xâm hại, khai thác các cây còn sót lại ở các nơi phân bố. Nghiên
cứu thêm về các đặc điểm sinh học, nhằm đưa vào bảo tồn ngoại vi có hiệu quả.
Tài liệu dẫn:
Sách đỏ Việt Nam
2007 - phần
thực vật - trang 126
